Các tiêu chuẩn cơ bản chọn lọc giống mắc ca trước khi trồng đại trà

1.Tiêu chuẩn kỹ thuật về bầu cây

+ Bầu chất liệu bằng túi Polyetylen, chắc chắn, nguyên vẹn, có kích thước đường kính túi bầu từ 12-13cm, chiều cao túi bầu từ 25-30 cm.

+ Thành phần giá thể làm bầu: bao gồm đất sạch và phân hữu cơ ủ hoai mục theo tỷ lệ 7/3, kết hợp tro bếp, trấu hun, lân P₂O₅ theo tỷ lệ phù hợp.

+ Bầu cây không bị biến dạng, không bị vỡ bầu, không long bầu.

+ Không bị xói bầu, hở cổ rễ.

2.Tiêu chuẩn kỹ thuật về gốc ghép

+ Gốc ghép phải có đường kính từ 1-1,1cm trở lên (đo vị trí tiếp giáp cổ rễ), chu vi gốc ghép 3,3 - 3,5cm (đo vanh dưới, phần tiếp giáp cổ rễ).

+ Trong quá trình chăm sóc gốc ghép phải thực hiện đảo bầu, chuyển bầu trước khi ghép (có hồ sơ lưu quá trình thực hiện kỹ thuật gieo hạt, chăm sóc).

+ Tuổi của gốc ghép: đạt ít nhất từ 11-12 tháng (trước khi thực hiện ghép).

+ Chiều cao gốc ghép tính từ cổ rễ lên vị trí ghép đạt 40-45cm (không quá 50cm).

+ Tỷ lệ cây giống có rễ đứng, rễ trục phát triển đâm xuyên bầu, phát triển dài và to không quá 20-30%.

3.Tiêu chuẩn kỹ thuật về cành ghép (mắt ghép)

Cành ghép để nhân giống phải được lấy từ các cây mắc ca đầu dòng, đã cho ra quả ít nhất 2-3 vụ trở lên, cành ghép phải được chọn lọc đạt tiêu chuẩn (phải có từ 1-2 mắt khỏe).

Cây được lấy cành ghép phải có giấy chứng nhận từ các cơ quan chức năng có thẩm quyền và có trong danh mục giống được bộ nông nghiệp cấp phép/công nhận.

Đường kính cành ghép trước khi xuất giống: Đường kính phía gốc cành ghép phải đạt ít nhất 0,5-0,6cm trở lên (đo phần tiếp giáp cành ghép với thân gốc ghép).

4.Tiêu chuẩn kỹ thuật về cây giống mắc ca sau ghép

+ Cây giống mắc ca được phép từ mắt ghép có nguồn gốc rõ ràng, có giấy chứng nhận hoặc xác nhận của nơi cung cấp nguồn cành ghép. Cây gốc ghép có hồ sơ lưu, quy trình chăm sóc cụ thể.

+ Tại vị trí ghép phải liền sẹo, tiếp hợp tốt, không biến dạng, phát triển ổn định.

+ Không nhận cây giống có dấu hiệu ghép lần 2.

+ Cành ghép phát triển dài ít nhất 40-50cm, đồng thời phải có 5-7 tầng lá phát triển già hóa ổn định (tương đương với chiều dài đoạn cành ghép đã hóa gỗ).

+ Cành ghép phải đạt 4,5-5 tháng tuổi trở lên (tương đương tuổi tổng thể của cây giống sau ghép đạt 16-18 tháng trở lên).

+ Cây sau ghép phát triển cân đối, khỏe mạnh, thân gốc ghép lan đều, không bị dị dạng cong queo, bộ lá xanh dày tự nhiên, cây sinh trưởng phát triển tốt.

+ Cây có bộ rễ khỏe mạnh, không bị bó rễ và thối rễ, rễ phát triển đều quanh bầu đất,  tỷ lệ rễ tơ cao, không có rễ to ăn đâm xuyên xuống đáy bầu (qua bầu).

+ Cây giống không có triệu chứng sâu bệnh hại, không bị vàng lá, bộ lá xanh dày tự nhiên. Thân không bị hiện tượng khô nứt, sẹo lồi (thân phải bóng khỏe).

+ Giống cần phải được luyện cây trước khi xuất (luyện ngoài điều kiện tự nhiên)

+ Cây giống phải được gắn nhãn bằng giấy dai, chữ in rõ ràng và không phải trong vòng 06 tháng, gắn (treo) trên cây giống gồm các nội dung tên công ty sản xuất, địa chỉ vườn ươm,  tên dòng/giống.

5. Các giấy tờ liên quan đến nguồn gốc xuất xứ hom ghép (chứng nhận cây đầu dòng), chứng nhận đạt tiêu chuẩn để ghép, chứng nhận cây đạt tiêu chuẩn xuất vườn.

Ngoài ra cần chú ý một số vấn đề liên quan đến chất lượng, hình thái cây giống:

Phân bố và phát triển bộ rễ: cần chú ý tỷ lệ rễ trục, rễ đứng (rễ to cứng) phát triển thoát bầu, đâm xuyên đáy bầu. Rễ tơ, rễ hút phát triển thoát bầu ít ảnh hưởng hơn so với rễ trục, rễ đứng.

Ảnh hưởng của gốc ghép và cành ghép không tương thích về kích thước đến sinh trưởng phát triển của cây mắc ca

Khi tiến hành ghép, cần xác định độ tương thích về kích thước giữa cành ghép và gốc ghép. Đặc biệt đối với phương pháp ghép nêm thường thực hiện đối với gốc ghép có kích thước to hơn cành ghép hoặc ít nhất ngang bằng nhau thì sau này cây sinh trưởng phát triển thuận lợi, thế tán cây cân đối. Khi thực hiện phương pháp ghép cành (ghép nêm), nếu gốc ghép to hơn hoặc ít nhất là ngang bằng nhau so với cành ghép sẽ tạo nên hiệu quả tối ưu về sinh trưởng – phát triển của cây giống. Hiệu quả của ghép cành thể hiện ở sự “tiếp hợp” phần tượng tầng của gốc ghép và cành ghép với nhau. Sau khi ghép, các mô mềm ở chỗ tiếp xúc giữa cành ghép và gốc ghép do tượng tầng sinh ra phân hóa thành các hệ thống mạch dẫn (mạch libe và bó mạch gỗ). Khi đó dinh dưỡng từ rễ vận chuyển lên các bộ phận trên mặt đất (nhựa nguyên) và dinh dưỡng đồng hóa từ quá trình quang hợp vận chuyển xuống nuôi rễ (nhựa luyện) diễn ra thuận lợi. Nói cách khác quá trình lưu thông, vận chuyển dinh dưỡng giữa gốc ghép và thân cành ghép diễn ra ổn định qua đó thúc đẩy cây ghép phát triển khỏe mạnh.

Trường hợp ngược lại, nếu cành ghép có kích thước lớn hơn gốc ghép, quá trình tiếp hợp vẫn diễn ra tuy nhiên nó sẽ tạo vết sẹo lồi với kích thước lớn, tạo lên hiện tượng “chân hương” trên cây ghép (ngược với thế chân voi). Điều này ảnh hưởng đến sinh trưởng phát triển của cây, ảnh hưởng đến thế tán cây do sự mất cân đối sinh trưởng giữa cành ghép và gốc ghép (thế sinh trưởng của cành ghép mạnh hơn gốc ghép), ảnh hưởng đến lưu thông, vận chuyển dinh dưỡng qua mạch dẫn tại vị trí ghép.

Hiện tượng chân hương trên cây ghép mắc ca

Ghép là giải pháp có hệ số nhân giống cao, giữ được đặc tính di truyền của cành ghép (mắt ghép). Tuy nhiên nếu lấy cành ghép ở các cây mẹ đã thực hiện ghép qua nhiều thế hệ sẽ dẫn đến tình trạng thoái hóa giống. Ngoài ra cành ghép nếu được lấy từ những cây tơ, cây chưa cho quả ổn định sẽ ảnh hưởng đến tỷ lệ ra hoa đậu quả, độ ổn định về năng suất chất lượng quả (hạt) quả sau này.

TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO NANOTECH

Tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp:

ThS Phạm Công Khải - Hotline: 0976 804 678 * 0835 99 85 99

Email: nanobacsuper@gmail.com