phamcongkhai1249@gmail.comTrong thập niên vừa qua, nhiều thí nghiệm đã được tiến hành để đánh giá ảnh hưởng của công nghệ nano và chứng minh tính hiệu quả vượt trội của công nghệ nano so với các công nghệ vật chất thông thường. Các hạt nano là những hạt chất rắn có đường kính từ 1nm đến 100nm. Hiện nay công nghệ nano được ứng dụng trong nhiều ngành nghề khác nhau: năng lượng, điện tử, vật liệu xây dựng, y tế và ngành nông nghiệp. Trung tâm phát triển nông nghiệp công nghệ cao nanotech Hà Nội đã nghiên cứu và ứng dụng thành công các chế phẩm nano sinh học trên các đối tượng cây trồng khác nhau: cây ăn quả, cây lương thực, cây rau hoa màu, xử lý đất nhiễm kim loại nặng, đất canh tác nhiễm nấm khuẩn gây bệnh, chống vàng lá thối rễ...
Hiện nay chúng tôi đã nghiên cứu và phát triển thành công các chế phẩm nano sau:
+ Nhóm nano bạc đồng hợp kim: nano bạc đồng plus, nano bạc đồng super thế hệ mới 2019. Nano bạc đồng super có khả năng diệt nấm khuẩn, virus mạnh hơn so với nano bạc đồng plus (kích thước hạt nhỏ hơn, lưu dẫn tốt hơn, nồng độ cao hơn, có thêm sự cộng hưởng của nano Silic siêu hoạt tính).
+ Nano đồng oxyclorua: nano đồng oxyclorua 20000ppm và 29000ppm
+ Nano AKH super plus: dạng phân bón lá, gốc nano cao cấp (chưa đầy đủ các thành phần dinh dưỡng dạng nano thiết yếu cho cây trồng)
+ Chế phẩm Bio-nanotech: Xử lý đất, chống thối rễ, ngẹt rễ, tơi xốp đất, hạn chế tính độc của nhóm kim loại nặng như nhôm, sắt, chì...
Tham khảo thêm công dụng, cơ sở khoa học, quy trình sử dụng chế phẩm nano tại website: nanobacsuper.com
Một số hình ảnh sản phẩm nano chuyên dùng đặc trị virus và nấm khuẩn trên chanh dây:
Công dụng và ưu điểm vượt trội của các chế phẩm nano: tham khảo tại link sau đây
Ưu điểm vượt trội của nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua:
+ Không kháng thuốc, dùng liên tục trong nhiều mùa vụ mà không cần thay thuốc.
+ Diệt nấm khuẩn phổ rộng, tiêu diệt hầu hết các nhóm nấm khuẩn gây bệnh trên cây trồng theo cách an toàn nhất.
+ Không gây ngộ độc cây, phun và sử dụng trong các điều kiện thời tiết bất lợi (VD: nắng to, nhiệt độ cao vẫn có thể phun được). Đặc biệt với thế hệ nano bạc đồng mới có bổ sung thêm nano Titan-TiO2. Khi sử dụng trong điều kiện ánh sáng mạnh khả năng tiêu diệt nấm khuẩn nhanh hơn, triệt để hơn.
+ Khi sử dụng không có tồn dư các chất độc hại trên nông sản sau thu hoạch.
Cách phòng và đặc trị một số bệnh nguy hiểm thường gặp trên cây chanh dây(chanh leo):
Chanh dây là một loại cây dễ trồng, dễ chăm sóc, nhanh cho thu hoạch, hiệu quả kinh tế cao. Cây chanh dây hiện nay được trồng phổ biến tại các tỉnh Tây nguyên (Đăk Lăk, Gia Lai, Kon Tum, Đăk Nông...). Một vài năm trở lại đây chanh dây được bà con ở Sơn La đưa về trồng và mở rộng diện tích qua từng năm. Tuy nhiên trong điều kiện thâm canh cao, sử dụng nhiều phân bón và thuốc BVTV hóa học, canh tác không hợp lý khiến cho cây chanh dây thường bị nhiễm nhiều bệnh khó kiểm soát như (đặc biệt vào mùa mưa):
+ Bệnh Virus phấn trắng chanh dây (do 2 chủng virus Passion fruit woodiness và Papaya leaf curl virus) gây xoăn vàng lá thể khảm, quả bị dị dạng, bao phủ một lớp hạt phấn trắng.
+ Bệnh đốm dầu do vi khuẩn Pseudomonas passiflorae
+ Bệnh héo rũ do vi khuẩn Pseudomnas syringae
+ Bệnh đốm nâu (bã trầu) do nấm Alternaria passiflorae
+ Bệnh thối hạch (thối nhũn quả) do nấm Sclerotinia sclerotiorum
+ Bệnh héo rũ do các chủng nấm Fusarium avenaceum, Giberella, baccata, Gibberella saubinetii
+ Bệnh thối rễ, lở cổ rễ gây vàng lá, rụng lá do các chủng nấm Phytophthora cinnamomi, Phytophthora megasperma, Fusarium
Trong các nhóm bệnh trên thì có 3 bệnh được xếp vào nhóm bệnh nguy hiểm và thường gặp trên cây chanh dây đó là: bệnh phấn trắng virus, bệnh đốm dầu vi khuẩn và bệnh đốm nâu. Nhóm bệnh này hiện nay đang phát triển mạnh thành dịch, khó kiểm soát tại các tỉnh Tây nguyên và Sơn La với nhiều vườn bị phá hủy hoàn toàn.
Sau đây chúng ta cùng tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh và giải pháp phòng trị bệnh:
1.Bệnh virus phấn trắng chanh dây (xoăn vàng lá, khảm lá, dị dạng quả, quả chậm phát triển)
Triệu chứng bệnh virus phấn trắng virus chanh dây:
Bệnh virus phấn trắng gây hại trên đọt non và quả. Triệu chứng điển hình của bệnh virus phấn trắng chanh dây là làm cho đọt non xoăn vàng lá dạng thể khảm, đỉnh ngọn không phát triển được. Quả dị dạng, vỏ quả mất màu xanh bóng, bề mặt hơi thô ráp, vỏ quả bị mốc trắng nhìn xa gần giống vỏ quả bưởi, bệnh nặng làm cho lớp phấn trắng (lốm đốm) bên ngoài bao phủ toàn bộ quả. Bệnh virus phấn trắng chanh dây lây lan rất nhanh trong điều kiện có mưa ẩm và côn trùng chích hút, nếu không có biện pháp xử lý kịp thời bệnh sẽ phát triển thành dịch, khó kiểm soát. Bệnh phấn trắng virus thường ghép với một số bệnh do nấm, khuẩn làm cho trái bị teo nhanh, trái không có ruột hoặc ít ruột.
Nguyên nhân và triệu chứng gây bệnh phấn trắng virus chanh dây
Bệnh phấn trắng chanh dây do Virus gây ra. Virus tấn công lên lớp vỏ quả, đỉnh ngọn và dây còn non. Virus gây hại toàn bộ các nhóm tế bào vỏ quả làm cho vỏ quả không thể phục hồi và thường có màu trắng xanh bao phủ vỏ quả (nhìn giống da bưởi), quả khô cứng lại, lá vàng, biến dạng, chùn ngọn (lá xoăn thể khảm).
Triệu chứng bệnh phấn trắng virus biểu hiện trên thân lá chanh dây:
+ Cây nhiễm bệnh có thân nhỏ, phát triển không đều, khoảng cách lóng đốt ngắn lại, nhìn chung thân chậm phát triển.
+ Trên lá: Các lá non trên ngọn (đỉnh sinh trưởng; chồi non) chuyển màu vàng thể khảm (lá có màu xanh vàng xen kẽ), xoăn ngọn, chùn ngọn, lá co lại biến dạng, đôi khi thấy lá dày lên. Bệnh lây lan và phát triển mạnh nhờ môi giới truyền bệnh là côn trùng chích hút (rệp, rầy, bọ phấn, bọ trĩ, ruồi vàng...). Do đó khi vườn chanh dây nhiễm bệnh virus bà con cần sử dụng thuốc đặc trị các nhóm côn trùng chích hút, hạn chế lây lan thành dịch bệnh.
Triệu chứng bệnh phấn trắng virus biểu hiện trên quả chanh dây:
Bề mặt quả bị bao phủ một lớp phấn trắng nhìn giống vỏ quả bưởi. Bệnh nhẹ vỏ quả thường có màu xanh trắng. Khi bệnh phát triển mạnh các lớp phấn trắng bao phủ toàn bộ quả, quả trở lên khô cứng, dị dạng, hơi teo lại, vỏ quả lồi lõm, bề mặt vỏ quả kém nhẵn bóng hơi thô ráp, nhiều khi thấy trên bê mặt quả có những khối u to nhỏ khác nhau nổi nên bề mặt.
Triệu chứng bệnh virus trên quả chanh dây: Quả dị dạng, bị bao phủ một lớp phấn trắng, mất độ bóng nhẵn, quả khô cứng, kém phát triển, bề mặt quả nhăn nheo
Giải pháp phòng và trị bệnh phấn trắng virus hại chanh dây
Giải pháp phòng bệnh phấn trắng virus cho chanh dây:
Thực hiện các biện pháp bón phân hợp lý: Bón phân cân đối đẩy đủ, bón gốc phân hữu cơ hoai mục có ủ nấm đối kháng. Trong quá trình bón phân cho cây ngoài việc bón gốc bà con nên phun chế phẩm nano AKH super plus qua lá cho cây, định kỳ 7 -10 ngày/lần. Do chanh dây sai quả nên việc thiếu hụt và mất cân đối dinh dưỡng thường xuyên xảy ra. Đặc biệt theo Trung Tâm Phát triển nông nghiệp công nghệ cao Nanotech đã nghiên cứu, khi phun chế phẩm Nano silic qua lá trong thời kỳ cây đang phát triển giúp cây chanh dây kháng bệnh nấm phấn trắng rất tốt, định kỳ phun 7-10 ngày nano silic một lần sẽ giúp giảm 80-90% tỷ lệ nhiễm bệnh trên thân lá và trái. Thực tế nghiên cứu cho thấy nano silic làm giảm và ức chế quá trình phát triển của bào tử nấm gây bệnh. Kết hợp giữa nano silic và nano canxi phun qua lá giúp chất lượng quả nâng cao đáng kể (hạn chế nấm bệnh xâm nhiễm, tăng sức đề kháng của cây, vỏ quả ổn định, tăng độ cứng cho quả).
Tưới tiêu nước cho chanh dây kịp thời: Chanh dây mang nhiều quả và thân lá cho nên hệ số thoát hơi nước rất lớn do đó bà con thường xuyên kiểm tra vườn thường xuyên và cung cấp đủ ẩm cho bộ rễ phát triển (độ ẩm xung quanh vùng rễ khoảng 65-75%). Trung bình một cây chanh dây đang mang hoa, quả cần 12-18 lít nước/ngày đêm (trong điều kiện không mưa, nhiệt độ không khí 28-32oC, độ ẩm không khí 60-70%). Nếu chanh dây bị thiếu ẩm thường xuyên làm cho cây phát triển chậm, khả năng hòa tan dinh dưỡng trong đất kém, cây yếu thường phát sinh nhiều nấm bệnh. Tuy nhiên bà con cũng cần lưu ý trong điều kiện mưa nhiều vào mùa mưa, độ ẩm đất bão hòa sẽ là điều kiện thuận lợi để tuyến trùng, nấm bệnh phát triển gây bệnh thối rễ, lở cổ rễ (nấm Phytophthora sp. Và Fusarium sp.). Do đó vào mùa mưa cần tiêu nước nhanh, không để cây bị ứ đọng nước quá 18-24 tiếng. Khi độ ẩm bão hòa liên tục trong thời gian dài sẽ làm cho lượng oxy trong đất bị thiếu hụt nghiêm trọng, đất thiếu oxy sẽ làm cho cây bị ngẹt rễ, thối rễ, vàng lá, bệnh héo quả sẽ phát sinh mạnh khó kiểm soát. Vì vậy để làm tăng sức đề kháng cho bộ rễ, ngăn chặn hiện tượng thối rễ bà con cần chú ý bón phân hữu cơ đã ủ hoai mục với nấm đối kháng bón định kỳ cho cây 2-4 tháng/lần (lưu ý vào mùa mưa không nên bón phân hữu cơ mà phải bón trước đó ít nhất 1-2 tháng).
Chủ động quản lý các nhóm côn trùng chích hút: Phun phòng và trị các nhóm côn trùng chích hút (Rệp, rầy, bọ trĩ, bọ phấn, ruồi vàng đục quả...).
Tăng cường ngăn chặn từ xa quá trình xâm nhiễm của virus vào cây: Sử dụng chế phẩm nano bạc đồng plus/super và nano đồng oxyclorua phòng bệnh cho cây chanh dây.
Chế phẩm nano bạc đồng plus/super và nano đồng oxyclorua tiêu diệt hầu hết các nhóm nấm, vi khuẩn gây bệnh trên cây chanh dây (bệnh héo vàng, bệnh đốm dầu bã trầu, bệnh thối rễ, thối nhũn quả...). Đặc biệt sự kết hợp giữa nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua tạo nên tính cộng hưởng diệt virus cực mạnh, kìm hãm virus không cho chúng phát triển lây lan thành dịch.
Phòng bệnh tổng hợp trên cây chanh dây (sử dụng nano bạc đồng plus kết hợp nano đồng oxyclorua)
Phun qua thân lá: Dùng 500ml chế phẩm nano bạc đồng super kết hợp với 500ml nano đồng oxyclorua 29000ppm pha với bình 200-300 lít nước phun đều một lượt qua thân lá, quả. Định kỳ 7-10-15 ngày phun một lần(tùy điều kiện thời tiết).
Tưới gốc phòng bệnh thối rễ tơ, vàng lá, giảm hiện tượng héo rụng quả:
Dùng 700ml nano đồng oxyclorua kết hợp với 500ml nano bạc đồng plus pha với 200-300 lít nước, mỗi gốc chanh dây tưới 1-2 lít dung dịch chế phẩm nano đã pha, định kỳ 30-45 ngày tưới một lần.
Giải pháp trị bệnh phấn trắng virus cho chanh dây ứng dụng công nghệ nano
Thời kỳ cây chanh dây bị nhiễm bệnh phấn trắng (đã thấy xuất hiện triệu chứng bệnh như vỏ trái bị mốc trắng, lá xoăn vàng, dị dạng). Sử dụng chế phẩm nano bạc đồng super và nano đồng oxyclorua theo hướng dẫn sau đây:
Trường hợp bệnh ở mức độ nhẹ: Dùng 500ml chế phẩm nano bạc đồng super kết hợp với 500ml nano đồng oxyclorua pha với 150-200 lít nước phun đều một lượt qua thân lá, định kỳ 3-5-7 ngày phun 1 lần, phun liên tiếp 2-4 lần.
Trường hợp bệnh nặng: Dùng 500ml chế phẩm nano bạc đồng plus kết hợp với 500ml chế phẩm nano bạc đồng super và 500ml chế phẩm nano đồng oxyclorua pha với 180-200 lít phun đều một lượt bao phủ toàn bộ thân lá. Định kỳ 3-5 ngày phun một lần, phun 2-4 lần liên tiếp(sau mỗi lần phun triệu chứng bệnh virus phấn trắng giảm dần). Sau khi vườn chanh dây khỏi bệnh nên chuyển qua công thức phòng bệnh.
Phun theo các công thức trên sẽ trị được cả bệnh đốm nâu, bệnh thối quả, bệnh mắt cua, bệnh đốm dầu bã trầu do vi khuẩn...
Nano bạc đồng super chuyên dùng đặc trị virus chanh dây(đặc biệt khi kết hợp nano đồng oxyclorua): Nano bạc đồng super có nồng độ cao (2300ppm) kết hợp thêm nano silic siêu hoạt tính (5000ppm) tạo nên tính cộng hưởng diệt khuẩn và virus cực mạnh, chống kháng thuốc - chống tái nhiễm hệnh
Đối với vườn chanh dây chậm phát triển, nhiễm bệnh do virus bà con nên kết hợp phun chế phẩm nano AKH super plus. Chế phẩm giúp cây phục hồi bệnh nhanh hơn, tăng cường sức đề kháng, chống tái nhiễm bệnh. Dùng 20ml chế phẩm nano AKH super plus pha với bình 15 lít nước phun đều 2 mặt lá, định kỳ 10-15 ngày phun một lần, có thể kết hợp với tưới gốc cho hiệu quả tối ưu.
2.Bệnh đốm dầu vi khuẩn trên chanh dây
Bệnh do một loài vi khuẩn có tên khoa Pseudomonas passiflorae gây ra. Do đó khi thấy triệu chứng của bệnh đốm dầu nhiều bà con thường sử dụng thuốc trị nấm nhưng hiệu quả không cao (thuốc trừ nấm không có khả năng trị bệnh này). Bệnh đốm dầu do vi khuẩn gây ra nên bà con cần lựa chọn thuốc trị vi khuẩn phun định kỳ 7 ngày/lần mới đạt hiệu quả cao.
Triệu chứng bệnh đốm dầu vi khuẩn:
Bệnh đốm dầu vi khuẩn gây hại hầu hết các bộ phận của cây chanh dây từ thân, lá và trái. Mức độ nhiễm bệnh và lây lan bệnh thành dịch phụ thuộc vào chất đất, khả năng thoát nước sau mưa và kỹ thuật bón phân cho cây chanh dây, nếu bón phân cân đối đẩy đủ thì sức đề kháng của cây tăng cao, hạn chế nhiễm bệnh. Ngoài ra khả năng lây lan bệnh còn phụ thuộc nhóm côn trùng chích hút (rầy, rệp, bọ trĩ, ruồi vàng...). Với những vườn có nhiều côn trùng chích hút gây hại thì bệnh phát triển và lây lan rất mạnh, khó kiểm soát.
Triệu chứng bệnh đốm dầu trên lá: Vết bệnh trên lá xuất hiện ở thùy lá, vết bệnh loang rộng, có mầu nâu vàng hoặc nâu đen xám, bao quanh vết bệnh thường có màu vàng nhạt, thùy lá bị bệnh thường co lại, hơi nhăn, lá nhiễm bệnh thường giòn dễ nát gẫy. Bệnh nặng lá có thể bị rụng.
riệu chứng bệnh đốm dầu trên thân dây: trên thân còn non dấu hiệu đầu tiên của sự xâm nhiễm là những vết lõm màu xanh đen, mọng nước. Sau sẽ phát triển thành màu nâu sáng, có viền rõ ràng với phần không bị bệnh. Trên thân gỗ già, triệu chứng ban đầu là những đốm nhỏ hình tròn có màu xanh đen, hơi lõm xuống, sau đó lan rộng ra và có màu nâu tối, những vết bệnh này bao quanh chồi non và có thể gây chết cây nếu bị bệnh nặng (không có biện pháp trị bệnh kịp thời).
Triệu chứng bệnh đốm dầu trên trái: Trên trái bệnh thường phát sinh lúc trái đang phát triển và bệnh biểu hiện rõ triệu chứng khi trái phát triển đạt đến kích thước ổn định.
Lúc đầu khi bệnh mới phát sinh triệu chứng rõ nhất là trái mất màu xanh bóng tự nhiên, đa số trái bị bệnh xuất hiện các vết loang từ phía đuôi trái lên phần cuống trái, vết loang thường phát triển rất rộng và bao phủ dần dần từ dưới lên trên, nhìn tổng thể giống như trái bị luộc chín do đó các vết bệnh loang trên trái thường có màu xanh tối và sũng nước. Những trái chanh dây bị nhiễm bệnh (lúc mới nhiễm bệnh) thường có màu xanh tối sũng nước hoặc màu đen nám, vài ngày sau bệnh phát triển vỏ trái thường chuyển sang màu hơi vàng - nâu nhạt(giống như bị cháy nám do nắng) gần giống màu bã trầu cho nên một số nơi bà con còn gọi là bệnh bã trầu (gọi theo triệu chứng bệnh, chứ không có nấm hay vi khuẩn bã trầu). Khi bệnh phát triển mạnh trái bị thối, đôi khi lõm vào trong, bệnh nặng khiến cho trái rụng hàng loạt. Nếu không có biện pháp trị bệnh kịp thời thì tỷ lệ nhiễm bệnh rất cao có thể lên tới 40-70%. Trong điều kiện mùa mưa bệnh phát triển mạnh mẽ, khó kiểm soát, nhất là những vườn kém thoát nước, thoát nước chậm.
Cách phòng trị bệnh đốm dầu vi khuẩn trên chanh dây vào mùa mưa:
Phòng bệnh: Dùng 500ml nano bạc đồng plus kết hợp 500-700ml nano đồng oxyclorua pha với 200 lít nước phun đều dạng sương mù toàn bộ thân lá, quả. Định kỳ 7-10 ngày/lần.
Trị bệnh: Thời kỳ bị bệnh, Dùng 800ml nano bạc đồng plus kết hợp 800ml nano đồng oxyclorua pha với 150-200 lít nước phun đều dạng sương mù toàn bộ thân lá, quả. Định kỳ 5 ngày/lần. Phun 2-3 lần liên tiếp.
3.Bệnh đốm nâu trên cây chanh dây
Bệnh đốm nâu do nấm Alternaria passiflorae gây ra.
Đặc điểm phát sinh, phát triển bệnh và triệu chứng gây hại:
Bệnh đốm nâu gây hại trên tất cả các bộ phận của cây như: thân, lá và quả.
Triệu chứng bệnh đốm nâu trên lá: xuất hiện các vết đốm to nhỏ khác nhau kích thước từ 0,4-1,2cm. Vết đốm trên lá có viền nâu vàng nhạt, hình tròn, ở giữa vết bệnh thường bị khô lại và có màu sáng . Các vết bệnh thường nằm dọc theo gân chính của lá, đôi khi các vết bệnh phát triển mạnh và có thể liên kết với nhau làm cho lá bị khô cháy nhưng vẫn nhìn rõ các vết đốm lá (ở trung tâm vết bệnh bị khô sáng trắng).
Triệu chứng bệnh đốm nâu trên thân: Trên thân, vết bệnh có hình thon dài với màu nâu đen, kích thước vết bệnh trên thân thường lớn hơn trên lá (2-3cm), vết bệnh thường xuất hiện gần nách lá có thể làm chết dây leo do gây tắc nghẽn mạch dẫn. Khi bệnh phát triển mạnh, vết bệnh bao quanh thân cây gây ra hiện tượng chồi non sẽ bị héo, quả teo lại và rụng sớm.
Triệu chứng bệnh đốm nâu trên quả: Lúc đầu khi bệnh mới khởi phát vết bệnh rất nhỏ chỉ tương đương như mũi kim. Khi bệnh phát triển mạnh, vết bệnh lớn dần, lõm xuống và lan rộng thành những vòng tròn lớn có màu nâu đỏ nhạt. Dần dần phần vỏ quả xung quanh vết bệnh bị nhăn nheo và quả bị rụng.
Giải pháp đặc trị bệnh đốm nâu chanh dây: Dùng 1000ml nano đồng oxyclorua 29000ppm kết hợp 700ml nano bạc đồng super pha với 200 lít nước phun đều thân lá, định kỳ 5 ngày/lần. Phun 2-3 lần liên tiếp.
TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO NANOTECH
Tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp:
ThS Phạm Công Khải - Hotline: 0976 804 678 * 0835 99 85 99
Email: nanobacsuper@gmail.com
