Khái niệm chung và công dụng của nano Bạc (nano Ag)

Bạc là một nguyên tố có tính kháng khuẩn tự nhiên, thể hiện khả năng diệt vi khuẩn, virus, tảo và nấm. Tuy nhiên, khác với các kim loại nặng khác (chì, thủy ngân, Cardimi…) kim loại bạc không thể hiện tính độc với con người và động vật cũng như thực vật.

Hiểu rõ được công dụng của bạc, chúng tôi đã nghiên cứu và phát triển các phương pháp chế tạo hạt nano bạc, phức nano Bạc/Kẽm có hoạt tính diệt nấm khuẩn cao, ứng dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày.

Nano Bạc được ứng dụng rất rộng rãi trong đời sống hiện nay. Có thể kể đến các lĩnh vực được ứng dụng nano bạc như: làm Gel nước rửa tay sát khuẩn, dung dịch vệ sinh phụ nữ, kem đánh răng, sữa tắm, xà phòng, làm nước lau sàn (lau nhà ở, văn phòng làm việc, bệnh viện), làm khẩu trang nano bạc, khăn ướt, phủ lớp nano bạc trên vải để sản xuất quần áo trong bệnh viện, dung dịch nano bạc vệ sinh đồ chơi cho trẻ em, bảo quản hoa quả - nông sản sau thu hoạch, làm nước cắm hoa, làm dung dịch khử mùi hôi. Đặc biệt hiện nay nano Bạc còn được nghiên cứu chuyên sâu và ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực nông nghiệp như: nghiên cứu sản xuất thuốc BVTV cho cây trồng (không độc hại); làm các chế phẩm thuốc trong chăn nuôi gia súc, gia cầm; xử lý nguồn nước ô nhiễm, nước nhiễm khuẩn trong chăn nuôi thủy sản, kháng bệnh cho thủy sản, ổn định môi trường nước giúp thủy sản phát triển thuận lợi. Mỗi một lĩnh vực, yêu cầu về chỉ tiêu chất lượng nano bạc sẽ khác nhau, nhưng nhìn chung nano bạc trong chăn nuôi gia súc – gia cầm và thủy hải sản có yêu cầu kỹ thuật cao hơn đặc biệt là kích thước hạt và các chất hoạt động bề mặt.

Trong phạm vi bài viết này chúng tôi xin giới thiệu công dụng, ưu điểm vượt trội và cách sử dụng các chế phẩm nano bạc chuyên dùng trong chăn nuôi thủy sản.

Phần 1: Công dụng và ưu điểm vượt trội của nano bạc chuyên dùng trong chăn nuôi thủy sản (tôm, cá, ba ba, ếch...)

      Trước tiên cần khẳng định rằng nano bạc có tác dụng diệt Nấm, Vi khuẩn và Virus rất mạnh mà không gây nên các tác dụng phụ đối với tôm, cá, ba ba, ếch...

     Nano Bạc được nghiên cứu và sản xuất theo công nghệ nano tiên tiến nhất hiện nay với kích thước hạt nano siêu nhỏ, chỉ từ 4-6nm (nanomet). Kích thước hạt nano bạc càng nhỏ, khả năng diệt nấm, khuẩn và virus càng mạnh, hiệu quả nhanh, thời gian sử dụng kéo dài, tiết kiệm chi phí xử lý nước ao (đầm, bể) nuôi tôm, cá, ba ba, ếch...

     Nano Bạc có khả năng tiêu diệt vi khuẩn, virus, chống nấm, khử mùi hôi tanh của nước hiệu quả, có khả năng tiêu diệt được các vi khuẩn sống ở đáy ao/hồ nuôi tôm cá. Phổ diệt khuẩn của nano Bạc tương đối rộng với khả năng tiêu diệt hơn 650 chủng loại khuẩn, trong đó có 260 loại vi khuẩn độc hại gây bệnh (cả vi khuẩn gram âm và dương).

     Nano bạc có tính chất ổn định và có thể kéo dài hiệu quả kháng khuẩn của nó trong một thời gian dài.

     Nano bạc tiêu diệt triệt để bào tử nấm, vi khuẩn, virus gây bệnh theo cơ chế đặc thù riêng biệt và không cho vi khuẩn có cơ hội tạo ra tính kháng thuốc. Do đó nano bạc có thể sử dụng thường xuyên lâu dài mà không phải thay thế các chế phẩm (thuốc) diệt khuẩn khác.

     Nano bạc không độc hại cho sức khỏe con người, không chứa phụ gia hóa chất độc hại, không gây tồn dư các chất hóa học, khi sử dụng không cần bảo hộ lao động (do tính an toàn tuyệt đối của hạt nano Bạc). Ngoài ra nano Bạc không gây ngộ độc cho cá, tôm và thủy sản nói chung ngay cả khi sử dụng ở liều lượng cao.

     Các hạt nano Bạc có khả năng phân tán ổn định trong các loại dung môi khác nhau (trong các dung môi phân cực như nước và trong các dung môi không phân cực như benzene, toluene). Có khả năng tự làm sạch (làm trong nước), do diện tích bề mặt riêng lớn nên nano Bạc có thể hấp phụ và làm lắng đọng các chất hữu cơ, các ion kim loại nặng cũng như các dư lượng thuốc kháng sinh khác có mặt trong môi trường nước.

     Nano bạc có độ bền hóa học cao, không bị biến đổi dưới các tác nhân oxy hóa khử thông thường của môi trường. Thời hạn sử dụng (bảo quản) của nano bạc tương đối dài từ 2-3 năm.

Sử dụng nano bạc, nano bạc đồng thường xuyên định kỳ có tác dụng tăng cường oxy trong ao nuôi (môi trường nước), hạn chế các khí độc, tiêu diệt nấm khuẩn gây bệnh triệt để, giảm thiểu ô nhiễm, giúp cá tôm tăng trưởng bền vững.

      Nano Bạc có tác dụng Phòng và Đặc trị bệnh do các vi sinh vật đơn bào gây ra trên tôm, cá, ba ba, ếch (nấm, vi khuẩn và virus gây bệnh). Nano Bạc thể hiện vai trò diệt khuẩn cực mạnh trong môi trường nước. Trong quá trình di chuyển và phân tán ở môi trường nước chúng vừa khử mùi và tiêu diệt mầm bệnh. Các hạt Nano Bạc tồn tại trong môi trường nước trong quá trình phân tán và di chuyển chúng sẽ bám hút nên bề mặt tế bào vi khuẩn và diệt chúng theo cơ chế đặc thù. Khi sử dụng chế phẩm Nano Bạc pha loãng té xuống môi trường nước, các hạt nano bạc sẽ phân tán đều trong môi trường nước, tính trung bình cứ 3-4 hạt Nano Bạc bám trên một con vi khuẩn thì vi khuẩn đó hầu như không có cơ hội sống sót (tiêu diệt triệt để). Tại bề mặt tế bào vi khuẩn hạt Nano Bạc có kích thước nhỏ bé giải phóng liên tục ra các ion Ag mang điện tích dương (ion Ag⁺), các ion Bạc này bám hút lên tế bào vi khuẩn gây bệnh mang điện âm bằng một lực hút tĩnh điện và tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh theo các cơ chế đặc thù riêng biệt (cơ chế diệt khuẩn nano bạc_xem hình minh họa dưới đây).

Phần 2: Phân loại các chế phẩm nano bạc chuyên dùng trong chăn nuôi thủy sản

Hiện nay trung tâm nghiên cứu và phát triển nông nghiệp công nghệ cao Nanotech đã nghiên cứu và sản xuất thành công nhiều loại nano Ag chuyên dùng sử dụng trong thủy sản, với nhiều nồng độ nano Bạc.

Phân loại các chế phẩm nano chuyên dùng cho chăn nuôi thủy sản:

Nano Bạc đơn chất (loại xử lý môi trường nước): Nồng độ 1000-2000 ppm (sử dụng cho cá giống, ếch giống, ba ba giống, con giống ở dạng nòng nọc..).

Nano Bạc đơn chất loại chuyên dùng trộn thức ăn nồng độ 1000-1500ppm: Được sử dụng trị bệnh do vi khuẩn và các bệnh đường ruột (chế phẩm AKH Super TS có chứa nano bạc 1500ppm).

Nano Bạc Đồng hợp kim: Nồng độ 1000-2500 ppm

Nano phức Bạc/Kẽm (Ag/Zn): Nồng độ 1000/10000 ppm

Nano ZnO/Zn: Nồng độ 5000/5000 ppm

Tùy đối tượng thủy sản, giai đoạn (tuổi) để lựa chọn loại nano xử lý môi trường nước hoặc cho ăn sao cho phù hợp và đạt hiệu quả kinh tế cao nhất.

Khuyến cáo của chuyên gia:

Đối với ao/đầm nuôi cá nước ngọt (cá trắm, trôi, mè, chép, chim, rô phi, rô đồng...): Khuyến cáo nên sử dụng chế phẩm nano Bạc Đồng hợp kim hoặc nano Bạc đơn nồng độ cao. Xử lý môi trường nước định kỳ, phòng trị bệnh cho thủy sản.

Xử lý đáy ao trước khi nuôi: Nên sử dụng nano Bạc Đồng hợp kim

Đối với cá giống, tôm giống, nòng nọc ếch: Nên sử dụng kết hợp giữa nano Bạc 1000ppm và nano Zn/ZnO. Tuy nhiên nên sử dụng nano Zn/ZnO trước sau đó mới dùng nano bạc 1000ppm (giúp tăng sức đề kháng con giống, nâng cao tỷ lệ sống, kháng bệnh tốt).

Sử dụng để phòng trị bệnh đường ruột, bệnh xuất huyết, đốm thân, đen thân, nấm nhớt, đen đầu trên thủy sản tôm cá: Nên dùng nano Bạc Đồng hợp kim 2000ppm xử lý môi trường nước định kỳ, kết hợp cho ăn nano Zn/ZnO và Nano Bạc (loại chuyên dùng cho ăn - chế phẩm AKH Super TS).

Phần 3: Quy trình sử dụng các chế phẩm nano bạc, nano bạc đồng, nano Kẽm chuyên dùng cho thủy sản

3.1 Khử trùng đáy ao, đầm trước khi nuôi tôm, cá, ba ba

Dùng 500ml chế phẩm nano Bạc Đồng hợp kim nồng độ 2000ppm pha với 50-100 lít nước phun/té đều cho 400-800m² đáy ao/đầm. Sau khi xử lý 2-4 ngày mới cho nước vào.

3.2 Khử trùng nguồn nước, cải tạo môi trường nuôi, diệt nấm khuẩn gây bệnh trong quá trình nuôi thương phẩm

Dùng 500ml chế phẩm nano Bạc Đồng (2000ppm) pha với 100-200 lít nước té đều cho 1000-2000m³ nước, định kỳ 10-20-30 ngày té 1 lần (tùy mức độ ô nhiễm nguồn nước). Công thức xử lý nguồn nước, môi trường ao nuôi có thể luân phiên sử dụng 2 loại chế phẩm nano (nano Bạc 1000ppm và nano Bạc Đồng 2000ppm).

3.3 Tắm rửa, sát trùng cho ba ba, ếch, cá trước khi thả nuôi

Dùng 500ml chế phẩm nano Bạc 1000-2000ppm pha với 50 lít nước rồi trộn khuấy đều cho 500-1500 lít nước, xử lý trong thời gian ít nhất 1-2 tiếng trước khi thả nuôi. Tuy nhiên để đạt hiệu quả cao, có thể pha với liều đậm đặc hơn, không gây ngộ độc, diệt nấm khuẩn an toàn tuyệt đối.

3.4 Cách sử dụng chế phẩm nano chuyên dùng cho ếch

Đối với ếch nuôi thương phẩm, ếch bố mẹ, sử dụng 2 cách sau kết hợp:

Cách 1: Dùng 200-250ml chế phẩm nano Bạc 1000ppm pha với 40-60 lít nước phun dạng sương lên toàn bộ thân ếch (nên phun kết hợp khi đang tiến hành cho ăn cám nổi), sử dụng phun định kỳ có tác dụng kháng bệnh, tiêu diệt nấm bệnh và ký sinh trùng.

Cách 2: Dùng 500ml nano Bạc 1000ppm pha loãng với nước vừa đủ té đều xuống ao/bể nuôi ếch, tập trung khu vực ếch sinh sống.

Cho ăn: Dùng 500ml nano Zn/ZnO pha loãng với ít nước ngâm thức ăn (cám) trong thời gian 20-30 phút trước khi cho ăn (phòng trị các bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa nói chung).

Lưu ý: Cho ăn và xử lý nước nên áp dụng định kỳ

Đối với ếch giống hoặc nòng nọc: Nên áp dụng xử lý 2 nhóm chế phẩm nano (nano Zn/ZnO và nano Bạc 1000ppm)

Ban đầu sử dụng 500ml nano Zn/ZnO pha loãng với lượng nước vừa đủ, sau đó té xuống bể/ao nuôi ếch. Trung bình 500-1000ml chế phẩm nano Zn/ZnO xử lý được 1 bể có khối lượng nước 8-12 khối (có thể tăng liều lượng sử dụng nếu thấy cần thiết). Sau 2-4 ngày xử lý nano Zn/ZnO, dùng 500ml nano Bạc chuyên dùng cho ếch pha loãng với nước té đều xuống mặt nước, nên xử lý định kỳ.

3.5 Sử dụng nano Bạc, nano Bạc/Kẽm cho ăn (áp dụng cho cá, tôm):

+ Dùng 500ml nano Bạc pha loãng với nước ngâm với lượng thức ăn vừa đủ (40-50kg). Cho ăn định kỳ tuần 2 lần.

+ Dùng 500-1000ml nano Bạc Kẽm pha loãng với nước ngâm với lượng thức ăn 50-100kg. Cho ăn định kỳ tuần 2 lần.

Sử dụng định kỳ thường xuyên nano bạc, nano bạc kẽm rất tốt cho hệ tiêu hóa tôm cá, ngăn chặn các bệnh đường ruột, tăng hiệu suất hấp thu dinh dưỡng cho đường ruột, giúp ca tôm nhanh lớn, tăng sức đề kháng, phòng chống bệnh chủ động.

TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO NANOTECH

Tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp:

ThS Phạm Công Khải - Hotline: 0976 804 678 * 0835 99 85 99

Email: nanobacsuper@gmail.com