Cam canh là một loại cây ăn quả có múi có giá trị kinh tế cao. Trên cùng một đơn vị diện tích canh tác nếu biết cách chăm sóc thì giá trị kinh tế đem lại của cam canh cao hơn nhiều so với các nhóm cây ăn quả khác. Tuy nhiên trong quá trình chăm sóc bà con nhiều nơi còn gặp rất nhiều khó khăn do cam  canh là cây “khó tính, khó làm” nhất trong nhóm cây ăn quả có múi. Cam canh thường mẫn cảm với nhiều nhóm sâu bệnh đặc biệt là bệnh vàng lá thối rễ do nấm phytophthora, bị khô quả, quả thường bị nứt trong thời kỳ phát triển, nhiều vườn tỷ lệ nứt quả khá cao lên tới 10-30%. Nếu không có biện pháp kỹ thuật can thiệp kịp thời thì hiện tượng nứt quả trở lên khó kiểm soát.

Hiện tượng nứt quả, rụng quả trên cam canh thường diễn ra mạnh mẽ và phức tạp trong thời kỳ nuôi quả, phát triển quả.

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng nứt quả trên cam đường canh:

Có nhiều nhóm nguyên nhân khác nhau

Thứ nhất: Nứt quả trên cây cam canh do kỹ thuật chăm sóc dinh dưỡng không phù hợp, không cân đối, bón không đúng lượng và thời điểm (dinh dưỡng không phù hợp với nhu cầu cây).

Trong quá trình chăm sóc cam đường canh từ thời kỳ ra hoa đậu quả đến thời kỳ phát triển quả nếu không có biện pháp kỹ thuật chăm sóc phù hợp sẽ làm cho cây phát triển không cân đối, tình trạng thiếu và thừa, mất cân bằng dinh dưỡng trong cây là nguyên nhân dẫn đến hiện tượng nứt quả. Nứt quả trên cam đường thưởng xảy ra vào thời điểm quả đang phát triển mạnh (từ tháng 6-8). Do đó trong quá trình chăm sóc cam đường cần lựa chọn phân bón cho rễ và lá phù hợp với từng thời kỳ sinh trưởng phát triển của cây trong đó ưu tiên lựa chọn dinh dưỡng hữu cơ, các loại phân an toàn cho bộ rễ và có khả năng cung cấp, bổ sung dinh dưỡng một cách từ từ và theo nhu cầu cây, hạn chế dùng các loại phân tan nhanh, làm cho cây “bốc nhanh” rất dễ dẫn đến hiện tượng mất cân bằng dinh dưỡng trong cây và hệ quả là cây phát triển không cân đối.

Lựa chọn phân bón: bà con nên lựa chọn phân có nguồn gốc hữu cơ như phân hữu cơ ủ hoai mục có trộn đều với lân đơn, đậu tương đã nghiền có bổ sung thêm AKH SUPER (làm tăng hiệu quả sử dụng dinh dưỡng trong đậu tương). Phân hữu cơ hoai mục sẽ làm cho đất tơi xốp, thoáng khí, giàu mùn, hạn chế nấm bệnh phát triển gây hại bộ rễ. Đậu tương cung cấp tương đối đầy đủ các chất dinh dưỡng khoáng thiết yếu (acid amin, vitamin, vi lượng…). Mặt khác sử dụng đậu tương, lân đơn, phân hữu cơ hoai mục rất an toàn cho cây, hạn chế sâu bệnh, chất lượng quả cũng tăng lên đáng kể đặc biệt là độ ngọt và độ bền của cây.

Như vậy để hạn chế tình trạng nứt quả cho cam đường bà con cần quan tâm đến các yếu tố dinh dưỡng đầu vào, cân bằng giữa các nhóm dinh dưỡng đa lượng – trung lượng – vi lượng. Trong các yếu tố trên đặc biệt quan tâm đến Canxi – Kẽm – Magie – Silic. Kẽm và Magie thúc đẩy quá trình tăng trưởng của cây, tăng khả năng tổng hợp diệp lục cho cây qua đó tăng hiệu suất quang hợp cho cây. Silic và Canxi làm tăng sức đề kháng của cây, hạn chế sự xâm thực của nấm bệnh. Đặc biệt canxi có vai trò rất quan trọng trong việc hình thành lên tính bền vững của nhóm tế bào tầng rời và tế bào vỏ quả. Canxi vừa chống rụng quả vừa làm tăng khả năng vững chắc của vỏ quả, vỏ quả trở lên dẻo dai hơn, chống chịu áp lực cơ học rất tốt từ thịt quả. Qua đó hạn chế tối đa tình trạng nứt quả. Trên thực tế bà con một số vùng trồng cam đường thường sử dụng vôi loãng hoặc các sản phẩm phân bón lá có chứa Canxi dạng Ca²⁺ bổ sung qua lá cho cây. Tuy nhiên nếu dùng nước vôi để phun thường làm tăng tính kiềm hóa trên bề mặt lá và vỏ quả làm giảm khả năng hấp thu các nguyên tố dinh dưỡng khác cho cây do đó làm mất cân bằng dinh dưỡng. Dùng Canxi dạng Ca²⁺ thường bị kết tủa trong điều kiện tự nhiên do Ca²⁺ dễ dàng phản ứng với khí CO₂ tạo thành muối CaCO₃(muối này khó tan) làm cho cây không hấp thu được. Vì vậy giải pháp toàn diện giúp chống rụng quả, chống mưa axít, hạn chế nứt quả là bà con nên dùng chế phẩm nano Canxi kết hợp nano Canxi cacbonat để phun qua lá cho cây. Việc làm này vừa cung cấp canxi dễ hấp thu cho cây đồng thời hạn chế tác hại của mưa axít.

Nano canxi cacbonate trung hòa mưa acid theo cơ chế sau:

Nano-CaCO₃  +  H₂CO₃(H⁺) = Ca⁺²  +  2CO₂↑  +  H₂O

Vai trò quan trọng của việc bổ sung Nano canxi cacbonat là(Nano-CaCO₃):

+ Trung hòa tác hại của mưa axít ngay tại bề mặt lá, quả qua đó hạn chế tối đa tác hại của mưa axít(ngay cả acid yếu).

+ Bổ sung canxi dễ hấp thu cho cây một cách liên tục do đó cây không bị thiếu hụt canxi, làm tăng tính bền vững của vỏ quả, chống nứt quả, hạn chế rụng quả.

+ Trong quá trình trung hòa axít, nano canxi cacbonat còn giải phóng khí CO₂ ngay tại bề mặt lá (tại kẽ lá khí CO₂ tăng tới 40%) do đó quá trình này thúc đẩy hiệu suất quang hợp cho cây do CO₂ là nguyên liệu không thể thiếu trong quang hợp của cây xanh nói chung.

Thời điểm bón, cách bón: Bón phân cho cam đường cần dựa vào nhu cầu dinh dưỡng của từng cây, dựa vào điều kiện thời tiết khí hậu và cần bón đúng thời điểm. Với hỗn hợp phân bón hữu cơ hoai mục, lân đơn, đậu tương cần bón trước lúc ra hoa 20-40 ngày, trước khi bón hỗn hợp phân cần được trộn đều với đất. Lần bón thứ 2 vào khoảng tháng 5 âm lịch, các lần bón sau đó cứ 30-45 ngày bón một lần(thời điểm bón có thể thay đổi tùy điều kiện thâm canh).

Ngoài ra trong kỹ thuật điều tiết sinh trưởng, điều tiết cây ra hoa, chống rụng quả non bà con thường áp dụng các kỹ thuật “hãm cây” điều này ảnh hưởng đến sức sinh trưởng của cây, ảnh hưởng tới bộ rễ và thân vỏ cây nhất là mạch dẫn libe (bởi một số nơi bà con hãm bằng cách khoanh vỏ cây ở thời kỳ hoa đã tắt bắt đầu hình thành quả non). Khi bổ sung dinh dưỡng không cân đối kết hợp với hãm cây không đúng thời điểm, không đúng kỹ thuật làm cho các bộ phận của quả phát triển không cân đối đặc biệt là giữa phần thịt quả và vỏ quả. Vỏ quả ngừng sinh trưởng một thời gian sẽ làm cho chúng bị “chai cứng” lại. Dùng tay cảm nhận thấy vỏ cứng không có độ đàn hồi, độ mềm tự nhiên kém. Trong khi đó nếu gặp mưa ẩm, lại thừa dinh dưỡng đa lượng phần thịt quả phát triển mạnh và tạo ra áp lực làm bung vỏ quả gây ra nứt quả. Nếu cây bị nhiễm nấm khuẩn gây bệnh thì tình trạng nứt quả diễn biến phức tạp hơn, khó kiểm soát.

Thời điểm đậu quả non nhà vườn cần phun một số loại chế phẩm qua lá sau(kết hợp khoanh tiện vỏ cây, giữ quả, chống rụng):

Sau khi hoa tắt hoàn toàn, quả non hình thành nhà vườn nên tiến hành các công việc sau:

+ Vào trung tuần tháng 2 âm lịch: Tiến hành khoanh mịn vỏ bằng dụng cụ chuyên dùng, lần khoanh thứ 2 cách lần 1 từ 5-10 ngày, tùy sức cây và điều kiện thời tiết.

+ Phun các chế phẩm chống rụng, dưỡng quả, hạn chế tác hại của mưa acid, giúp quả phát triển cân đối: Dùng 50ml nano canxi super kết hợp 50ml Shellac Suger thêm 60ml nano Bạc Đồng plus pha với 20 lít nước phun đều thân lá, phun 3 lần liên tiếp, mỗi lần cách nhau 7 ngày.

Chống nứt quả thời kỳ phát triển quả (từ tháng 4-8 âm lịch): Dùng 500ml nano canxi cacbonat pha với 200-300 lít nước tưới gốc, mỗi gốc tưới 2-3 lít nước, định kỳ mỗi tháng tưới 1 lần. Kết hợp dùng 500ml chế phẩm nano canxi super pha với 200-300 lít nước phun đều thân lá, định kỳ 20 ngày/lần. Phun 4-6 lần (tính trên mỗi vụ, phun từ tháng 4-8 âm lịch hàng năm).

Hiện tượng nứt quả trên cam đường canh thường xảy ra vào thời điểm quả đang phát triển mạnh, mất cân đối dinh dưỡng, thiếu dinh dưỡng vi lượng kết hợp với việc thiếu Canxi làm cho tình trạng nứt quả trở nên khó kiểm soát hơn

Thứ hai: Nứt quả do cây bị sâu bệnh đặc biệt bệnh hại bộ rễ do nấm phytophthora và nấm Pythium.

Khi cây bị sâu bệnh đặc biệt là bộ rễ sẽ dẫn đến hiện tượng thiếu hụt, mất cân bằng dinh dưỡng nuôi quả và các bộ phận trên mặt đất. Khi thiếu hụt, mất cân bằng dinh dưỡng cũng làm cho các câu trúc tế bào vỏ quả kém bền vững, vỏ quả dễ bị nứt. Để phòng và trị bệnh cho cam đường canh bà con nên sử dụng chế phẩm nano bạc đồng và nano oxyclorua đồng. Hai loại chế phẩm này kết hợp phun và tưới gốc sẽ phòng và trị hầu hết các nhóm bệnh do vi khuẩn nấm gây ra đặc biệt là bệnh vàng lá thối rễ do nấm phytophthora sp. Với công nghệ nano tiên tiến, nano bạc đồng, nano oxyclorua đồng có khả năng tiêu diệt các loại vi khuẩn, nấm gây bệnh ngoài ra chế phẩm còn phòng trị được bệnh vàng lá gân xanh (bệnh Greening).

             Bộ rễ bị thối do nhiễm nấm Phytophthora sp. và Fusarium sp là nguyên nhân gián tiếp tạo nên hiện tượng nứt quả (do thiếu hụt và mất cân bằng dinh dưỡng)

Như vậy có thể nói hiện tượng nứt quả, rụng quả trên cam canh cơ bản do các nguyên nhân: Dinh dưỡng mất cân đối, cây bị nhiễm sâu bệnh, mưa axít..

Chế phẩm nano bạc đồng, nano oxyclorua đồng không độc hại, hiệu quả nhanh tác dụng mạnh

Công dụng của chế phẩm nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua đối với cây cam canh và cây có múi nói chung.

+ Chế phẩm nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua có khả năng tiêu diệt nấm, vi khuẩn, virus gây bệnh trên cây trồng nói chung. Do đó chế phẩm nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua có khả năng phòng và trị bệnh rất tốt.Trên cây có múi chế phẩm nano bạc đồng plus, nano đồng oxyclorua có khả năng phòng và đặc trị được các nhóm bệnh sau đây: bệnh vàng lá thối rễ do nấm Phytopthora sp., Fusarium sp., bệnh loét cam vi khuẩn, bệnh ghẻ sẹo trên lá và quả, bệnh vàng lá gân xanh Greening, bệnh đốm mắt cua lá, gỉ sắt lá...

+ Nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua đều có khả năng diệt nấm, vi khuẩn và virus gây bệnh hại cây trồng nói chung. Nếu sử dụng độc lập thì phổ diệt nấm khuẩn gây bệnh của nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua là khác nhau. Tuy nhiên khi sử dụng kết hợp nano bạc đồng với nano đồng oxyclorua sẽ tạo nên hiệu quả diệt nấm cộng hưởng, hiệu quả nhanh và mạnh, triệt để.

+ Các hạt nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua có kích thước rất nhỏ (chỉ từ 6-15nm) nên chúng rễ bám lên kẽ lá, ít bị rửa trôi nên hiệu quả tiêu diệt nấm hiệu quả hơn rất nhiều so với các chế phẩm thuốc hóa học truyền thống. Ngoài ra khi tưới/phun lên đất chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua dễ dàng thẩm thấu xuống tầng đất canh tác 20-30cm phía dưới nhờ đó có thể tiêu diệt nấm, khuẩn gây bệnh hại bộ rễ.

+ Hiệu quả tiêu diệt nguồn bệnh của nano bạc đồng plus và nano đồng oxyclorua rất nhanh. Sau khi phun chế phẩm nano chỉ sau 4-6 tiếng hầu hết các nguồn bệnh nấm, vi khuẩn đã bị tiêu diệt, sau 12 tiếng khả năng diệt nguồn bệnh của các hạt nano lên tới 80-90%. Do đó ít gặp rủi ro do điều kiện thời tiết, hầu như không phải phun bổ sung do gặp mưa (vì sau 3-5 tiếng đã tạo nên hiệu quả diệt nấm bệnh).

+ Các dòng chế phẩm nano bạc đồng và nano oxyclorua đồng không gây ra hiện tượng kháng thuốc nên có thể dùng liên tục qua nhiều mùa vụ, không cần thay đổi thuốc. Vì bản chất, cơ chế diệt nấm khuẩn của các hạt nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua khác với các chế phẩm thuốc hóa học. Các nhóm nấm, vi khuẩn gây bệnh không có khả năng tạo ra tính kháng thuốc đối với các chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua.

+ Chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua là chế phẩm sạch, không độc hại, thân thiện với môi trường, sử dụng không cần cách ly, không cần bảo hộ lao động khi phun/tưới.

+ Các hạt nano bạc ngoài khả năng diệt nấm khuẩn gây bệnh chúng còn làm tăng khả năng hấp thụ ánh sáng của lá, giúp cây tăng cường hiệu suất quang hợp làm tăng năng suất cây trồng.

+ Chế phẩm nano Bạc - Đồng dễ sử dụng, có thể pha chung với các thuốc BVTV khác (ngoại trừ thuốc trừ thuốc trừ sâu sinh học có chứa vi sinh vật hữu ích).

Lưu ý: Nano hợp kim bạc đồng (nano bạc đồng plus) khác với nano bạc, nếu chỉ sử dụng nano bạc sẽ không đem lại hiệu quả tối ưu vì nano bạc khi phun qua lá thường bị oxy hóa nhanh bởi ánh sáng trực xạ, do vậy các dụng cụ bảo quản dung dịch nano bạc thường có màu tối (có tác dụng cản quang).

Tại sao nên sử dụng kết hợp 2 loại nano Bạc đồng và nano Đồng oxyclorua trong việc phòng và đặc trị nấm khuẩn gây bệnh ???

Lý do thứ nhất: Trước hết cần khẳng định nano bạc đồng hợp kim và nano đồng oxyclorua đều có khả năng diệt nấm, vi khuẩn và virus gây bệnh trên cây trồng. Tuy nhiên khả năng diệt nấm, khuẩn hay virus của mỗi loại lại có hiệu lực khác nhau. Nói cách khác nano đồng oxyclorua có khả năng đặc trị nấm sâu rộng (phổ diệt nấm rộng, chuyên tính), trong khi đó nano bạc đồng lại có khả năng đặc trị vi khuẩn mạnh mẽ hơn (tức là chức năng diệt vi khuẩn của nano bạc đồng là tốt hơn so với diệt nấm bệnh). Mà trên thực tế triệu chứng bệnh của cây có thể do cả nấm và vi khuẩn phát triển đồng thời hoặc xen kẽ nhau, chúng tương tác hỗ trợ nhau và gây bệnh trên cây trồng ở mức độ nguy hiểm và khó kiểm soát hơn. Có thể dẫn chứng ví dụ một số trường hợp như:

Trên cây có múi (cam, bưởi, chanh) nhiều trường hợp chúng ta phát hiện thấy trong cùng một thời điểm xuất hiện cả triệu chứng của bệnh ghẻ sẹo trên lá, quả do nấm Elsinoe fawcetti gây ra đồng thời bệnh loét cam do vi khuẩn Xanthomonas Citri gây ra cũng phát triển mạnh mẽ khiến cho việc trị bệnh của bà con gặp rất nhiều khó khăn. Trên cây rau hoa màu (cà chua, ớt, bắp cải, súp lơ, họ bầu bí,..) thời kỳ cây con thường bị nhiễm bệnh vàng lá thối rễ, lở cổ rễ (bệnh chết rạp cây con) do nấm Fusarium sp.; nấm Rhizoctonia solani; nấm Phytophothora sp..

Như vậy trong điều kiện tự nhiên ngoài đồng ruộng khả năng phát sinh, phát triển của nấm, vi khuẩn gây bệnh diễn biến rất phức tạp. Cùng một thời điểm cây trồng có thể bị tấn công bởi nhiều nhóm vi sinh vật đơn bào gây bệnh. Trong khi đó hiện nay bà con chỉ biết làm theo kinh nghiệm, khi cây trồng bị bệnh đa số bà con nông dân chưa biết phân biệt bệnh do nấm hay vi khuẩn do đó dẫn đến lựa chọn sai thuốc (thường lựa chọn thuốc trị nấm để phun cho cây trong khi cây bị bệnh do vi khuẩn), các thuốc trị vi khuẩn trên thị trường hiện nay cũng kém hiệu quả do thường bị quen thuốc hoặc số lượng không nhiều để bà con lựa chọn. Do vậy giải pháp toàn diện và hiệu quả nhất đó là kết hợp giữa 2 loại nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua phun/tưới gốc theo các thời kỳ sinh trưởng và phát triển của cây trồng (tiêu diệt đồng thời cả nấm và vi khuẩn gây bệnh).

Lý do thứ hai: Phổ diệt nấm, vi khuẩn, virus gây bệnh hại cây trồng của nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua là khác nhau (không trùng nhau) cho nên khi sử dụng kết hợp chúng sẽ tạo nên khả năng phòng trị nấm khuẩn gây bệnh với phổ rộng hơn rất nhiều. Điều này có nghĩa là khi sử dụng kết hợp nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua (tỷ lệ 2/1 hoặc 1/1) sẽ phòng và đặc trị được hầu hết các nhóm bệnh do nấm, vi khuẩn gây bệnh trên nhiều nhóm cây trồng khác nhau như: Cây lương thực, cây rau hoa màu, cây ăn quả, cây công nghiệp…

Lý do thứ ba: Nano bạc đồng mặc dù có khả năng diệt nấm khuẩn hiệu quả tuy nhiên nếu chỉ dùng độc lập nano bạc đồng phun qua lá hoặc tưới gốc để phòng trị bệnh cho cây trồng thì sẽ xảy ra trường hợp:

+ Phải dùng chế phẩm nano bạc đồng với lượng nhiều hơn, tức là phải tăng liều lượng sử dụng (do phải phun kỹ hơn và sử dụng ở liều lượng cao vì thế sẽ làm tăng chi phí BVTV).

+ Hiệu suất diệt nấm khuẩn không triệt để (hiệu suất diệt nấm khuẩn đạt khoảng 70-80%). Vì vậy số lần phun sẽ tăng lên, tốn kém chi phí.

+ Nếu chỉ sử dụng độc lập nano bạc đồng phun cho cây trồng sẽ làm cho thời gian diệt nấm khuẩn kéo dài do đó khi gặp các điều kiện thời tiết bất lợi như mưa nhiều, gió to… các hạt nano bạc đồng sẽ bị rửa trôi một phần, hiệu suất diệt nấm khuẩn sẽ bị ảnh hưởng (theo chiều hướng giảm)…sử dụng kết hợp sau khi phun 2-3 tiếng đã đạt hiệu quả diệt nấm khuẩn lên tới 80%.

Tuy nhiên khi sử dụng kết hợp nano đồng oxyclorua và nano bạc đồng sẽ mang lại hiệu quả diệt nấm, vi khuẩn toàn diện, thời gian cần để diệt nấm khuẩn được rút ngắn (sẽ ít gặp rủi ro khi gặp điều kiện thời tiết bất lợi), hiệu suất nắm bắt và diệt nấm, vi khuẩn của các hạt nano tốt hơn rất nhiều so với sử dụng đơn lẻ đồng thời tiết kiệm chi phí sử dụng nano bạc đồng tới 20-30%. Có được điều này là do Nano đồng oxyclorua trong môi trường tự nhiên có khả năng sinh ra Oxy nguyên tử và Clo nguyên tử siêu hoạt tính. Oxy nguyên tử và Clo nguyên tử có tính oxy hóa cực mạnh chúng sẽ làm tổn thương bề mặt ngoài bào tử nấm, tổn thương cấu trúc màng tế bào vi khuẩn và phá vỡ thành tế bào qua đó tạo điều kiện thuận lợi nhất để các hạt nano bạc - đồng xâm nhập và xuyên qua màng vào bên trong cấu trúc của tế bào vi khuẩn. Khi xâm nhập vào nội bào các hạt nano bạc - đồng ức chế quá trình nhân đôi của ADN( hoặc ARN của virus), vô hiệu hóa các enzym quan trọng và làm cho vi khuẩn(virus) không tạo ra được năng lượng duy trì sức sống. Vì thế mà vi khuẩn, nấm, virus sẽ bị tiêu diệt trong thời gian ngắn, không cho chúng có cơ hội phát triển thành dịch bệnh gây hại cây trồng trên diện rộng. Do vậy có thể nói sự kết hợp giữa nano bạc đồng plus và nano đồng oxyclorua sẽ tạo ra tính "cộng hưởng" vô cùng lớn, tạo nên sức mạnh diệt nấm khuẩn gây bệnh sâu - rộng và triệt để hơn.

Trong nhiều trường hợp, xét trên một số bệnh do virus gây ra thì sự kết hợp giữa nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua mang lại hiệu quả phòng và trị bệnh do virus gây ra rất hiệu quả do chúng có khả năng ức chế sự nhân lên của ARN virus.

Như vậy có thể nói khi sử dụng nano bạc đồng plus, nano đồng oxyclorua mang lại hiệu quả phòng và đặc trị nấm, vi khuẩn và virus gây bệnh trên cây trồng một cách toàn diện, phổ diệt nấm khuẩn rộng hơn, hiệu quả nhanh và tác dụng mạnh, giảm chi phí công chăm sóc và bảo vệ thực vật.

TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO NANOTECH

Tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp:

ThS Phạm Công Khải - Hotline: 0976 804 678 * 0835 99 85 99

Email: nanobacsuper@gmail.com