Có nhiều nhóm nguyên nhân gây rụng quả non trên bưởi diễn, cam canh, cam vinh, cam V2 (cây có múi nói chung). Sau đây chúng tôi xin phân tích một vài nguyên nhân gây rụng hoa và quả non trên bưởi diễn, cam canh, cam V2, cam vinh:

Nguyên nhân thứ nhất: Do nấm khuẩn gây bệnh và điều kiện bất lợi của điều kiện thời tiết

Trong điều kiện mưa ẩm kéo dài, thiếu ánh sáng nấm mốc và vi khuẩn phát sinh phát triển mạnh làm hạt phấn bị bết dính, suy giảm chức năng hạt phấn, giảm tỷ lệ thụ phấn chéo. Những chùm hoa, chùm quả non bị nấm bệnh tấn công gây thối nhũn, không đậu quả thường bị rụng hàng loạt cả chùm, khó kiểm soát (chùm hoa bị thối nhũn, dính vào nhau kết hợp với nước mưa làm cho chùm nặng hơn và dễ rụng cả chùm, tỷ lệ rụng cao).

Khi quả non hình thành chúng có thể bị nấm bệnh gây hại làm đen cuống hoặc đen bề mặt quả non, chỉ sau 2-3 ngày nhiễm bệnh chúng có thể bị rụng 60-80%. Theo nghiên cứu và theo dõi những năm mưa nhiều, mưa kéo dài tỷ lệ rụng hoa và quả non luôn ở mức cao, chúng có thể rụng cả chùm hoa-quả non, trên chùm quan sát kỹ các cánh hoa, quả non, phần cuống đều bị cành bào tử của nấm phát triển mạnh bao xung quanh quả và cuống. Đây chính là các tổn thương do nấm khuẩn gây bệnh và mưa ẩm, mưa acid kéo dài.

Một vấn đề nữa mà các cây ăn quả tại các tỉnh miền bắc thường gặp phải đó là mưa acid. Trên họ cây có múi nói chung, thời kỳ hoa rộ thường trùng vào thời điểm mưa kéo dài, nồm ẩm kết hợp mưa acid. Độ ẩm cao kết hợp mưa acid và nấm bệnh làm cho chùm hoa, quả non rụng nhanh, quả chậm lớn (mưa acid kéo dài có thể làm chết hạt phấn, giảm tỷ lệ thụ phấn).

Mưa acid có ảnh hưởng như thế nào đến tỷ lệ đậu quả non trên cây có múi (bưởi diễn, bưởi da xanh, cam vinh, cam V2,..) ?

Trong nước mưa thường có hàm lượng acid nhất định(H⁺). Ngoài ra trong không khí có hơi ẩm hoặc độ ẩm không khí quá cao, axít cũng được hình thành một cách tự nhiên đó là sự kết hợp giữa hơi nước và khí CO₂ tạo nên một loại axít yếu H₂CO₃.

(Khí) CO₂ + H₂O (hơi nước) =  H₂CO₃ (H⁺)

Lượng axít trong nước mưa càng lớn khi nằm trong vùng có môi trường không khí ô nhiễm. Chính hàm lượng axít dù nhỏ này nhưng liên tục làm cho nhóm tế bào vỏ quả bị axít hóa (cháy quả non) từ đó quả không thể phát triển được (đứng quả, quả chậm lớn), sau một thời gian ngắn chúng cũng sẽ bị rụng.

Cây ăn quả nói chung hầu hết đều có tỷ lệ rụng quả non sau khi tắt hoa. Tuy nhiên cần phải kiểm soát chúng ở tỷ lệ nhất định. Đất thừa ẩm, cây mất cân đối dinh dưỡng, sinh trưởng quá mạnh(đặc biệt là lộc cành sinh dưỡng) cũng thường gây rụng quả non(do bị cạnh tranh dinh dưỡng). Sau khi hình thành quả non, nhiều trường hợp quả non chậm lớn do nhiều nguyên nhân khác nhau, chỉ sau 1-2 ngày quả non cũng sẽ rụng. Thời kỳ hoa rộ - quả non bưởi diễn có thể bị côn trùng gây hại (nhện, bọ trĩ) làm cho cuống quả và quả non vàng nhanh dẫn đến rụng quả hàng loạt.

Chính vì những nguyên nhân trên, ngay từ thời điểm sau thu hoạch, thời kỳ phát triển mầm hoa nhà vườn cần bón phân cân đối, đúng nhu cầu dinh dưỡng cây, quản lý sâu bệnh hại chủ động, tưới đủ nước từ thời điểm cây phân hoá mầm hoa (độ ẩm đất duy trì 65-80%), đến thời kỳ quả non hình thành không để cây thiếu nước, thừa nước, duy trì độ ẩm vừa phải (độ ẩm đất 60 – 75%).

Ngược lại thời điểm hoa rộ, đậu quả non nếu gặp điều kiện nắng khô, cây thiếu ẩm hoa bị khô và teo nhanh cũng sẽ dẫn đến tình trạng rụng quả non.

Giải pháp chống mưa acid gây hại hoa và quả non trên cây bưởi diễn, cam canh, cam vinh, xoài, nhãn, vải, na,…

lượng axít trong mưa cũng làm cho Canxi trong tế bào tầng rời giảm mạnh (chúng bị hòa tan, bị di chuyển thành những ion linh động). Mà Canxi là một nguyên tố dinh dưỡng trung lượng quan trọng cần bổ sung và không thể thiếu ở thời kỳ ra hoa đậu quả đối với bất kỳ cây ăn quả thân gỗ nào. Theo các nhà khoa học Canxi(Ca) được xem là một chất keo “xi măng” liên kết chặt chẽ các tế bào tầng rời khiến chúng trở lên bền vững hơn. Do vậy ở thời kỳ phân hóa mầm hoa đến hoa rộ, đậu quả non các nhà vườn cần phải chú ý bổ sung hàm lượng Canxi dễ tiêu kết hợp với các yếu tố vi lượng khác sao cho cân đối phù hợp. Đa số các đạng canxi hiện nay trên thị trường được bán dưới dạng phân bón lá có hỗn hợp với một số thành phần trung, vi lượng khác tuy nhiên các dạng canxi này hầu hết tồn tại dưới dạng ion (Ca²⁺ - dạng muối tan), khi phun qua lá các cation Ca²⁺ này thường bị kết tủa ở dạng không tan, khó hấp thu ngay tại bề mặt lá (chúng chuyển thành dạng CaCO₃).

Ca²⁺ + CO₃^2- => CaCO₃(dạng không tan, khó hấp thu)

Mặt khác phân bón lá có chứa canxi dạng muối khi phun qua lá thời kỳ ra hoa đậu quả rất dễ gây ngộ độc cây, làm cho tình trạng rụng hoa và quả càng khó kiểm soát hơn.

Chính vì vậy trong quá trình chăm sóc cây ăn quả nhiều bà con cho biết vẫn bổ sung Canxi bình thường nhưng lại không đạt được hiệu quả cao, quả non vẫn rụng, cuống quả vẫn hình thành tầng rời. Do đó khi bổ sung Canxi cho cây nhất là giai đoạn ra hoa, đậu quả chúng ta cần đảm bảo rằng cây không bị ngộ độc và canxi phải ở dạng dễ hấp thu, hấp thu nhanh và kịp thời để giữ cuống (dai cuống, tăng tính bền vững của cuống). Sau nhiều năm nghiên cứu, theo dõi và đánh giá trên nhiều nhóm cây ăn quả chúng tôi nhận thấy rằng các hạt nano canxi hữu cơ và nano canxi cacbonat có tác dụng kép: “Vừa bổ sung canxi dễ tiêu, dễ hấp thu cho cây đồng thời chúng có tác dụng hạn chế tác hại của mưa axít kéo dài”. Đặc biệt khi sử dụng kết hợp với chế phẩm nano bạc đồng chúng tạo nên hiệu quả tổng hợp (chống rụng hoa quả non, trị nấm mốc và vi khuẩn gây bệnh, hạn chế tối đa tác hại của mưa axít ở thời kỳ ra hoa đậu quả non). Do đó giải pháp tốt nhất ở đây là bà con nên dùng Canxi nano, Nano canxi cacbonate. Hai dạng này vừa bổ sung canxi dễ tiêu một cách liên tục, vừa có khả năng trung hòa mưa acid làm giảm hiện tượng axít hóa hoa và quả non.

Vai trò quan trọng của nano canxi cacbonat:

+ Nano canxi cacbonate (N-CaCO₃) có hoạt tính hóa học cao nên dễ phản ứng để trung hòa axit ngay cả ở môi trường axit yếu pH = 5-6 (trung hòa axít).

+ Nano  canxi cacbonat sử dụng trong phân bón lá làm tăng quá trình quang hợp và bổ sung canxi cho cây qua lá.

+ Nano canxi cacbonat không phản ứng oxy hóa khử, không bị chuyển thành dạng muối khó tan, trong môi trường tự nhiên chúng sản sinh ra liên tục dạng canxi dễ tiêu cho cây (hấp thu qua lá rất tốt).

Như vậy chúng ta cần phân biệt và hiểu rõ sự khác biệt giữa nano canxi, nano canxi cacbonat khác biệt hoàn toàn với các chế phẩm canxi chelate bình thường(dạng ion Ca²⁺). Dạng canxi truyền thống trong phân bón lá thường là canxi dạng muối. Ví dụ muối Ca(NO₃)₂ hoặc CaSO₄. Các dạng này thường bị kết tủa ngay trên bề mặt lá, làm cho cây khó hấp thu hoặc tỷ lệ hấp thu qua lá cực thấp. Tuy nhiên dạng hạt nano chúng không bị phản ứng kết tủa, với lợi thế kích thước hạt vô cùng nhỏ (kích thước nanomet) chúng dễ dàng hấp thu qua lá, nhanh chóng bổ sung canxi cho cây, chống rụng quả non rất tốt. Nano canxi có khả năng sản sinh liên tục các ion Canxi tại bề mặt lá, cây hấp thu đến đâu chúng “nhả” ra đến đó cho đến khi hạt nano không còn vì vậy hầu như cây không bị ngộ độc. Ngoài ra canxi là một kim loại kiềm thổ chúng có khả năng tan trong nước do đó khi ở dạng nano chúng tồn tại ở dạng canxi nano hữu cơ nên khi sử dụng cho cây hầu như không có tác dụng phụ. Trung bình mỗi hạt nano canxi, nano canxi cacbonat có thể sản sinh ra từ vài trăm ion Canxi (cây hấp thu trực tiếp dạng này). Mỗi 1 ml nano canxi nồng độ 20.000ppm có từ 70-100 nghìn tỷ hạt nano canxi. Do đó hiệu suất hấp thu canxi vào cây là rất lớn. Để đạt hiệu quả cao và liên tục bà con nên định kỳ 7 ngày phun một lần cho đến khi quả non phát triển ổn định.

Giai đoạn phân hóa mầm hoa phun nano Canxi Super và Shellac Suger

Nguyên nhân thứ hai: Do sức sinh trưởng của cây yếu, bộ rễ bị thối, nghẹt sinh lý hoặc do vụ trước cây quá sai quả làm suy kiệt sức cây

Trên thực tế, ở mỗi vườn bưởi diễn thường có tỷ lệ cây bị thối rễ, nghẹt rễ, sức sinh trưởng yếu, hầu hết các lá công năng bị rụng, trơ cành mặc dù hoa rất sai nhưng không đậu quả. Khi bộ rễ yếu, phát triển kém thì khả năng hút nước và dinh dưỡng khoáng nuôi thân lá giảm sút dẫn đến hoa ra nhiều nhưng nhỏ yếu, quả non dễ bị rụng. Do đó những vườn sai quả cần thu hoạch sớm, sau đó triển khai các biện pháp chăm sóc phục hồi sức cây, giúp cây phát triển cân đối khỏe mạnh.

Nguyên nhân thứ ba: Do mất cân đối dinh dưỡng, thiếu dinh dưỡng trung lượng vi lượng, sự phát triển quá mạnh của đọt non gây cạnh tranh dinh dưỡng với quả non

Thời kỳ hoa rộ, đậu quả non cây ăn quả có múi nói chung rất cần dinh dưỡng để nuôi quả non. Thiếu hoặc thừa (ngộ độc) đều gây nên tình trạng rụng quả non. Thời kỳ phân hoá mầm hoa, phát triển mầm hoa cây rất cần dinh dưỡng đa trung vi lượng cân đối, đặc biệt là Ca, Bo, Zn, Mg, Mn, Mo. Bưởi diễn đậu quả nhiều hay ít, ngoài vấn đề chăm sóc, bón phân, quản lý sâu bệnh hại tổng hợp nó còn liên quan đến điều kiện thời tiết (đặc biệt ở giai đoạn hoa rộ, thụ phấn – thụ tinh hình thành quả non). Điều kiện thời tiết như đã phân tích ở trên có thể ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến tỷ lệ đậu quả non trên cây ăn quả nói chung. Chẳng hạn thời kỳ hoa rộ, đậu quả non nhà vườn vẫn bổ sung canxi – bo nhưng không cải thiện được tỷ lệ đậu quả. Trong điều kiện mưa ẩm, thiếu ánh sáng thường sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến tỷ lệ đậu quả, giữ quả.

Như vậy, về cơ bản để chống rụng hoa và quả non cho cây ăn quả nói chung chúng ta cần quản lý được 2 vấn đề chính: mưa acid, mưa ẩm kéo dài và nấm khuẩn gây bệnh. Cụ thể:

Thời kỳ phân hóa mầm hoa, phát triển mầm hoa: Dùng 500ml nano Canxi Super kết hợp 500ml Shellac Suger pha 300-400 lít nước phun đều thân lá, 7 ngày/lần, phun 2 lần liên tiếp.

Thời kỳ hoa nở rộ, đậu quả non (chống rụng quả, chống nấm bệnh, chống mưa acid): Dùng 500ml nano Bạc Đồng Super kết hợp 500ml nano Bạc Đồng Super cộng thêm 500ml nano Đồng Oxyclorua pha 200 lít nước phun đều tán lá, chùm quả, phun định kỳ 5 ngày/lần nếu mưa ẩm kéo dài (hoặc phun cho đến khi đậu quả non ổn định).

TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO NANOTECH

Tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp:

ThS Phạm Công Khải - Hotline: 0976 804 678 * 0835 99 85 99

Email: nanobacsuper@gmail.com