Phòng trị bệnh tổng hợp cho cây sâm Ngọc Linh ứng dụng công nano

Phần 1: Quy trình xử lý đất trước khi trồng sâm Ngọc Linh

(Trung tâm nghiên cứu và phát triển nông nghiệp công nghệ cao Nanotech)

Bước 1: Chuẩn bị đất trồng và giá thể hữu cơ. Giá thể hữu cơ cần được ủ với chế phẩm Biotech. Dùng 5 lít chế phẩm Biotech pha với lượng nước vừa đủ và phun ẩm đều cho 1m³ giá thể hữu cơ, xử lý 1-2 lần, cách nhau 15-20 ngày/lần. Giá thể hữu cơ cần được ủ trong thời gian ít nhất 30-50 ngày.

Bước 2: Phối trộn đất và giá thể hữu cơ theo tỷ lệ 7/3. Sau đó lên luống và định hình luống trồng. Thiết kế luống trồng với chiều rộng và dài hợp lý, dưới đáy luống có lót bạt, độ dày tầng đất trồng 20-25cm, thiết kế rãnh thoát nước và tạo đai bảo vệ luống, chống xói, lở luống.

Sau khi lên luống, xử lý đất bằng bộ chế phẩm nano theo hướng dẫn sau:

+ Tiêu diệt nguồn bệnh trong đất (nấm, vi khuẩn gây bệnh): Dùng 500ml nano Bạc Đồng Super kết hợp 500ml nano Đồng oxyclorua cộng thêm 500ml nano Bạc Đồng hợp kim pha 150-200 lít nước tưới ẩm đất trồng trên luống. Tưới 1-2 lần, cách nhau 7-10 ngày/lần (hỗn hợp dung dịch nano cần trộn đều với đất trồng trên luống).

+ Ổn định pH đất, bổ sung khoáng nano, tạo điều kiện thuận lợi cho bộ rễ cây sâm phát triển tốt, khoẻ mạnh, hạn chế tình trạng thừa/thiếu dinh dưỡng: Dùng 300-400ml nano AKH Super plus kết hợp 500ml nano Canxi-Silic pha với 300 lít nước tưới ẩm đất (độ ẩm 80-90%), sau đó để 7-10 ngày chuyển sang bước 3.

Bước 3: Trước khi trồng 10-20 ngày, bổ sung hệ vi sinh có lợi(8 chủng), tăng hàm lượng mùn, chống thối rễ-lở cổ rễ và nghẹt rễ sinh lý, giúp cây sâm phát triển ổn định, kháng bệnh tốt. Liều sử dụng như sau: Dùng 2-4 lít chế phẩm Biotech kết hợp pha với 50-100 lít nước tưới ẩm đất (tưới 1-2 lần trước khi trồng, cách nhau 7 ngày).

Chú ý: Trước khi trồng sâm Ngọc Linh cần phải có thời gian chuẩn bị đất và giá thể mùn hữu cơ, ít nhất cần chuẩn bị 1,5-2 tháng trước khi trồng. Xử lý đúng 3 bước như trên giúp tiêu diệt nguồn bệnh trong đất trồng và giá thể hữu cơ, tạo điều kiện thuận lợi cho cây sâm sinh trưởng phát triển ổn định.

Một số nhóm bệnh phổ biến trên cây sâm Ngọc Linh:

Phần 2: Quy trình phòng trị bệnh tổng hợp cho cây sâm Ngọc Linh ứng dụng công nghệ nano

Quá trình chăm sóc cây sâm Ngọc Linh, tốt nhất không nên để cây bị nhiễm bệnh. Khi cây bị nhiễm bệnh (bệnh gỉ sắt, thán thư, đốm vòng, thối rễ-lở cổ rễ, thối thân), tuỳ mức độ bệnh nặng hay nhẹ có thể gây rụng lá ảnh hưởng đến sức sinh trưởng của cây, khiển cho cây còi cọc chậm phát triển.

Do đó để cây sâm Ngọc Linh phát triển ổn định, cây khoẻ mạnh, tỷ lệ nhiễm bệnh thấp, cây nhanh cho ra hoa, trong quá trình chăm sóc cần quan tâm đến 4 vấn đề sau:

Một là: Bổ sung dinh dưỡng định kỳ, cân đối, đầy đủ, phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của cây ở từng thời kỳ (sử dụng chế phẩm nano AKH Super Plus, nano Canxi Super, Nano Silic SiO2). Việc bổ sung dinh dưỡng cho cây định kỳ, cân đối giúp cây phát triển khoẻ mạnh, tăng sức đề kháng, giảm tỷ lệ nhiễm bệnh.

Hai là: Tiêu diệt nguồn bệnh ngay khi khởi phát ở giai đoạn sớm, kiểm soát nấm khuẩn chủ động, không cho nấm khuẩn có cơ hội xâm nhiễm vào cây (rễ, thân, lá). Đây chính là các biện pháp phòng bệnh chủ động từ xa ứng dụng công nghệ nano tiên tiến. Chế phẩm nano Bạc Đồng Super/Plus/PAV và nano Đồng oxyclorua có tác dụng tiêu diệt nấm, vi khuẩn gây bệnh theo cơ chế an toàn, không gây ngộ độc cây, không có tác dụng phụ, an toàn khi sử dụng, chống kháng thuốc tốt nên có thể sử dụng định kỳ thường xuyên lâu dài. Việc sử dụng bộ chế phẩm nano bạc đồng super, nano bạc đồng PAV, nano bạc đồng plus, nano Đồng oxyclorua là giải pháp phòng bệnh toàn diện cho cây sâm Ngọc Linh, hạn chế thiệt hại kinh tế do nấm bệnh gây ra.

Ba là: Bổ sung đa dạng các chủng vi sinh vật có lợi, tăng hiệu quả hấp thu dinh dưỡng cho bộ rễ, chống nghẹt rễ, thối rễ, ức chế các chủng vi sinh vật gây bệnh (sử dụng chế phẩm Biotech).

Bốn là: Thường xuyên kiểm tra, rà soát phát hiện sớm cây bị bệnh, qua đó có chế độ chăm sóc đặc biệt với mục tiêu trị bệnh và phục hồi cây, chống lây lan diện rộng.

2.1 Quy trình phòng bệnh cho cây sâm Ngọc Linh ứng dụng công nghệ nano

Với mục tiêu không để cây sâm bị bệnh hoặc nếu có thì tỷ lệ bệnh là thấp nhất. Chúng ta cần triển khai phun kết hợp tưới gốc định kỳ bộ chế phẩm nano được thiết kế chuyên dùng cho cây sâm Ngọc Linh. Cụ thể như sau:

2.1.1 Phun thân lá định kỳ phòng bệnh tổng hợp cho cây sâm Ngọc Linh

Phun thân lá định kỳ cho sâm Ngọc Linh nhằm bảo vệ thân lá khỏi các tác nhân gây bệnh (nấm, vi khuẩn). Có 2 công thức phun được sử dụng, tuỳ vào tuổi cây, trạng thái thành thục của lá (tuổi lá) và điều kiện thời tiết thực tế tại thời điểm phun để ta lựa chọn liều lượng phun sao cho phù hợp:

Công thức phun phòng bệnh 1(CT1):

Công thức 1 thường được sử dụng cho cây sâm non (tuổi nhỏ), hoặc cây sâm có bộ lá đang trong thời kỳ mới phát triển (là còn non, tuổi lá 1-2 tháng). Liều lượng sử dụng như sau: Dùng 40-50ml chế phẩm nano Bạc Đồng Super kết hợp 35-40ml nano Đồng oxyclorua cộng thêm 20-40ml nano Bạc Đồng Plus pha với 20 lít nước phun ướt đẫm, phun kỹ lên thân lá, định kỳ 7-10 ngày/lần.

Chú ý: Trường hợp phun theo công thức 1 nếu không khỏi bệnh có thể chuyển sang công thức 2 dưới đây

Công thức phun phòng bệnh 2(CT2):

Công thức 2 thường được sử dụng đối với cây sâm tuổi lớn, cây sâm có bộ lá đã phát triển thành thục (có bộ lá già), đã qua giai đoạn lá non. Liều sử dụng như sau: Dùng 60-70ml chế phẩm nano Bạc Đồng Super kết hợp 60-70ml nano Đồng oxyclorua cộng thêm 20-40ml nano Bạc Đồng PAV pha với 20 lít nước phun ướt đẫm, phun kỹ lên thân lá, định kỳ 7-10 ngày/lần.

Lưu ý: Có thể tăng giảm liều lượng sử dụng chế phẩm nano Đồng Oxyclorua, nano Bạc Đồng PAV tuỳ vào tuổi cây, điều kiện thực tế thời tiết và diễn tiến của nấm bệnh. Việc tăng liều lượng sử dụng chế phẩm nano Đồng oxyclorua, nano Bạc Đồng PAV cho hiệu quả diệt nấm bệnh nhanh và mạnh hơn. Tuy nhiên trong điều kiện nắng nóng, nhiệt độ cao nếu sử dụng quá liều lượng có thể bị xoăn lá nhẹ, nặng thì cháy mép lá (cây có thể hồi phục theo thời gian). Chính vì vậy trong các trường hợp bắt buộc phải phun/tưới ở liều cao (trị bệnh thân, gốc), ta nên phun tưới toàn bộ thân lá, gốc, rễ, củ nhưng sau đó có thể dùng nước phun rửa lá ngay sau đó.

2.1.2 Tưới gốc phòng bệnh định kỳ cho cây sâm Ngọc Linh

Sâm Ngọc Linh có thể bị nấm khuẩn tấn công bộ rễ và củ gây nên bệnh thối rễ vàng lá, thối củ, héo xanh, héo rũ. Do đó cần định kỳ phòng bệnh bằng công thức tưới sau:

Tưới gốc phòng bệnh cho cây sâm Ngọc Linh (CT1): Dùng 600-800ml nano Bạc Đồng Plus kết hợp 600-800ml nano Bạc Đồng Super cộng thêm 200-400ml nano Đồng Oxyclorua pha với 200 lít nước tưới ẩm gốc, tưới duy trì định kỳ 7-10 ngày/lần (tuỳ điều kiện thời tiết). Công thức 1 được sử dụng cho cây sâm non, sâm tuổi nhỏ, sâm mới phát triển 1-3 tháng tuổi. Tuy nhiên quá trình sử dụng công thức 1 nếu không đáp ứng được yêu cầu phòng bệnh (hiệu quả phòng bệnh thấp, cây vẫn bị bệnh ở một tỷ lệ nào đó) thì chuyển sang sử dụng công thức 2 và công thức 3 dưới đây.

Tưới gốc phòng bệnh cho cây sâm Ngọc Linh (CT2): Dùng 500-800ml nano Bạc Đồng super kết hợp 500-800ml nano Đồng oxyclorua pha với 200 lít nước tưới ẩm gốc, tưới duy trì định kỳ 7-10 ngày/lần (tuỳ điều kiện thời tiết).

Tưới gốc phòng bệnh cho cây sâm Ngọc Linh (CT3): Dùng 500-600ml nano Bạc Đồng PAV kết hợp 200-300ml nano Đồng oxyclorua pha với 200 lít nước tưới ẩm gốc, tưới duy trì định kỳ 7-10 ngày/lần (tuỳ điều kiện thời tiết).

Lưu ý khi tưới gốc:

+ Riêng công thức 1 dùng cho cây sâm non, cây tuổi nhỏ. Công thức 2 và công thức 3 sử dụng phổ biến và sử dụng xen kẽ nhau, đặc biệt công thức 3 tưới định kỳ có tác dụng chống thối rễ, lở cổ rễ, chống thối củ rất hiệu quả. Tưới định kỳ chế phẩm nano bạc đồng super, nano bạc đồng PAV, nano đồng oxyclorua, chế phẩm Biotech giúp cây sâm khoẻ mạnh, sinh trưởng tốt, nâng cao sức chống chịu, hạn chế bệnh nấm thối rễ vàng lá - lở cổ rễ, chống chết rạp cây con và bệnh héo xanh.

+ Định kỳ 20-30 ngày nên tưới bổ sung chế phẩm Biotech 1 lần, với liều lượng 1 lít pha 40-50 lít nước tưới ẩm gốc (tưới cách chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua 5-7 ngày).

Bổ sung hệ vi sinh có lợi, ức chế các chủng nấm có hại, bảo vệ bộ rễ cây sâm Ngọc Linh: Quá trình chăm sóc sâm Ngọc Linh nên sử dụng định kỳ chế phẩm Biotech, ít nhất mỗi tháng 1 lần. Sau khi tưới bộ chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua từ 5-7 ngày nên sử dụng chế phẩm Biotech. Liều dùng như sau: Dùng 1lít chế phẩm Biotech pha 40-50 lít nước tưới ẩm đất(tưới gốc).

2.1.3 Bổ sung dinh dưỡng, tăng sức đề kháng cho cây, giúp cây phát triển ổn định, bền vững (sử dụng nano AKH Super Plus, nano Canxi Super và nano Silic).

Việc bổ sung dinh dưỡng cân đối, đầy đủ cho cây sâm NL trong quá trình chăm sóc giúp cây phát triển ổn định, nâng cao sức đề kháng, hạn chế nấm khuẩn gây bệnh. Cách sử dụng như sau:

Tưới gốc định kỳ, bổ sung dinh dưỡng cho cây sâm Ngọc Linh:

+ Sử dụng chế phẩm nano AKH Super Plus: Dùng 500ml chế phẩm nano AKH Super Plus pha với 200-280 lít nước tưới ẩm đều lên đất, định kỳ 10-15 ngày/lần (theo tỷ lệ 2-2,3ml chế phẩm pha với 1 lít nước). Chế phẩm nano AKH Super Plus cung cấp đầy đủ các nhóm dinh dưỡng thiết yếu, giúp cây sâm NL phát triển ổn định, khoẻ mạnh. Chế phẩm nano AKH có chứa các thành phần dinh dưỡng dạng nano dễ hấp thu, độ an toàn cao, không bị ngộ độc như các dạng phân bón truyền thống. Nên tưới định kỳ để thay thế các loại phân bón truyền thống.

+Sử dụng chế phẩm nano Canxi Super: nano canxi super giúp cân bằng pH đất, tạo môi trường thuận lợi cho bộ rễ cây sâm phát triển tốt, chống lốp cây, hạn chế sâu bệnh hại (đặc biệt khi sử dụng kết hợp với nano Silic SiO2). Có thể dùng 500ml nano Canxi super kết hợp 500ml nano Silic SiO2 pha 350-450 lít nước tưới ẩm gốc, định kỳ 20-30 ngày/lần. Nếu sử dụng riêng nano Canxi Super, nano Silic thì mỗi chai 500ml pha 230-250 lít nước tưới gốc định kỳ, khi sử dụng riêng nên tưới xen kẽ nano canxi super và nano Silic, cách nhau 10-15 ngày.

Ngoài ra có thể sử dụng chế phẩm nano AKH super plus, nano Canxi super phun thân lá bổ sung dinh dưỡng: dùng 25-35ml pha bình 18-20 lít nước, định kỳ 10-15 ngày/lần, phun xen kẽ nano canxi super và nano AKH Super plus (nano AKH dùng 25ml/bình; nano canxi super dùng 30-35ml/bình).

Với chế phẩm nano Canxi Super và nano Silic nên phun thân lá cho cây sâm Ngọc Linh thời điểm trước khi ra hoa, thời kỳ đậu quả và nuôi dưỡng quả (tăng tỷ lệ đậu quả, chống rụng quả).

2.2 Quy trình trị bệnh cho cây sâm Ngọc Linh ứng dụng công nghệ nano

Theo thống kê tại Quảng Nam, Kon Tum, Lai Châu, Điện Biên sâm Ngọc Linh bị khá nhiều bệnh do nấm, vi khuẩn gây ra: Bệnh thối rễ - lở cổ rễ, bệnh nấm thối thân, bệnh đốm vòng, bệnh thán thư, bệnh gỉ sắt, bệnh héo xanh vi khuẩn, bệnh cháy lá – bạc lá (hoại tử lá);…

Khi cây sâm Ngọc Linh bị nhiễm bệnh (xuất hiện triệu chứng bệnh) cần khoanh vùng và phân loại những cây bị bệnh sau đó có chế độ chăm sóc riêng. Đồng thời áp dụng các giải pháp phun và tưới phòng trị bệnh chống lây nhiễm chéo, bảo vệ những cây khoẻ, cây chưa bị nhiễm bệnh.

Khi cây sâm bị bệnh cần triển khai vừa phun thân lá, vừa tưới gốc. Chế độ Phun Tưới chế phẩm Nano theo công thức trị bệnh (liều lượng cao), với những cây không bị nhiễm bệnh cần song song phun/tưới theo công thức phòng bệnh như trên đã hướng dẫn (Phần 2.1).

Phun liều trị bệnh cho cây sâm Ngọc Linh như sau:

+ Đối với cây sâm có triệu chứng bệnh trên thân (bệnh nấm thân, thối thân, đen thân): Dùng 70-80ml chế phẩm nano Bạc Đồng Super kết hợp 70-80ml nano Đồng Oxyclorua cộng thêm 90ml nano Bạc Đồng PAV pha với 20 lít nước phun ướt đẫm, phun kỹ toàn bộ thân, lá, gốc (tập trung nhiều vào thân gốc). Sau khi phun xong, để tránh bộ lá bị xoăn/cháy do thừa nano đồng oxyclorua, nano bạc đồng hợp kim ta dùng NƯỚC phun rửa lá ngay sau đó (phun đều cả 2 mặt lá với mục đích giảm nồng độ chế phẩm nano trước đó, chú ý không phun vào thân, chỉ phun 2 mặt lá).

+ Đối với cây sâm bị bệnh nấm thán thư, gỉ sắt, đốm vòng:

Công thức phun trị bệnh 1(CT1): Dùng 60ml chế phẩm nano Bạc Đồng Super kết hợp 70-80ml nano Đồng Oxyclorua kết hợp 80-90ml nano Bạc Đồng hợp kim pha với 20 lít nước phun ướt đẫm, phun kỹ toàn bộ thân, lá.

Công thức phun trị bệnh 2(CT2): Dùng 80-100ml nano Đồng Oxyclorua kết hợp 80-100ml nano Bạc Đồng hợp kim pha với 20 lít nước phun ướt đẫm, phun kỹ toàn bộ thân, lá.

Lưu ý: Giai đoạn cây bị bệnh nên phun liên tục 3-5 liên tiếp, cách nhau 5-7 ngày/lần (hoặc phun cho đến khi kiểm soát được bệnh thì chuyển sang công thức phun/tưới phòng bệnh như phần 2 đã hướng dẫn). Có thể phun luân phiên, xen kẽ công thức phun 1 và công thức phun 2, liều lượng chế phẩm nano có thể điều chỉnh tăng giảm tuỳ theo diễn biến của bệnh, tuỳ điều kiện thời tiết.

Khi cây bị bệnh cần kết hợp với tưới gốc: Dùng 500-600ml chế phẩm nano Bạc Đồng Super kết hợp 500-600ml nano Đồng Oxyclorua cộng thêm 500-700ml nano Bạc Đồng hợp kim pha với 200 lít nước tưới ẩm gốc, tưới 7 ngày/lần. Lưu ý kết thúc quá trình tưới bộ chế phẩm nano trị bệnh, ta nên tưới chế phẩm Biotech (1 lít/40-50 lít nước, cách nano chế phẩm bạc đồng super/hợp kim, nano đồng oxyclorua 5-7 ngày). Với những cây sâm Ngọc Linh bị nhiễm bệnh nặng nên chú ý sử dụng tăng dần liều lượng qua các lần tưới nếu các lần tưới trước đó chưa kiểm soát triệt để nấm bệnh.

Sau khi đã kiểm soát được nấm khuẩn gây bệnh, nên tưới nano canxi super, nano AKH Super, nano Silic như hướng dẫn trên (phục hồi cây, chống tái nhiễm bệnh, tăng cường sức đề kháng cho cây).

Những lưu ý khi sử dụng bộ chế phẩm nano:

+ Lắc đều các sản phẩm trước khi dùng, khi pha chung nhiều loại sản phẩm cùng lúc cần pha loãng từng loại trước khi hỗn hợp chung, sản phẩm sau khi pha nên sử dụng ngay, không để lâu.

+ Nên chủ động phòng bệnh định kỳ (theo công thức đã hướng dẫn).

+ Cần tuân thủ đúng quy trình sử dụng theo từng giai đoạn sinh trưởng phát triển của cây. Liều lượng sử dụng cần thay đổi linh động, có thể phải điều chỉnh tăng hoặc giảm theo kết quả sử dụng ở các lần trước đó, phụ thuộc vào tuổi cây và mức độ nhiễm bệnh.

+ Thường xuyên kiểm tra, rà soát, phát hiện sớm cây bị bệnh qua đó phân loại và có chế độ chăm sóc riêng (trị bệnh), chủ động kiểm soát nguồn bệnh, không cho lây nhiễm sang cây khoẻ.

+ Khi sử dụng bộ chế phẩm nano Phun phòng prị bệnh cho cây sâm Ngọc Linh nên phun kỹ, phun ướt đẫm thân lá và gốc, cổ rễ (phun ẩm đất, đảm bảo dung dịch nano tiếp xúc đều với cổ rễ và củ sâm). Tuy nhiên với các công thức tưới gốc, liều lượng sử dụng có thể cao hơn so với phun thân lá, do đó quá trình tưới gốc không nên để dung dịch hỗn hợp nano bám dính trên lá (có thể gây xoăn lá khi sử dụng nano Đồng Oxyclorua, nano Bạc Đồng hợp kim ở liều cao, đặc biệt khi gặp điều kiện thời tiết nắng nóng, nhiệt độ cao). Trường hợp “trị bệnh hoặc cây sâm có nguy nhiễm bệnh cao” để tiêu diệt nguồn bệnh bắt buộc phải sử dụng liều cao phun ướt đẫm toàn bộ thân, lá, quả, gốc rễ. Tuy nhiên sau khi phun xong nên dùng “Nước” phun rửa lá ngay sau đó (hạn chế hiện tượng dư thừa liều lượng trên lá, có thể gây xoăn lá, mức độ xoăn phụ thuộc vào sức cây, tuổi lá). Với những bệnh gây hại trực tiếp bộ lá nên phun theo công thức trị bệnh (hướng dẫn phần 2.2).

Một số dòng chế phẩm chuyên dùng cho cây sâm Ngọc Linh: