phamcongkhai1249@gmail.comNguyên nhân gây nên hiện tượng rụng Hoa - Quả sinh lý trên cây nhãn, vỏ quả nhãn bị nám đen và hiện tượng nứt quả
1-Nguyên nhân gây nên hiện tượng rụng quả sinh lý trên cây nhãn
Do đặc tính sinh lý của cây trong thời kỳ ra hoa đậu quả thông thường khi cây vừa tắt hoa, quả non hình thành, lúc này cây cần lượng dinh dưỡng cân đối và đầy đủ để nuôi quả non. Thời kỳ này cây thường có xu hướng tự bảo vệ, giữ sức sinh trưởng của cây bằng cách rụng bớt một phần quả non trên cây. Hiện tượng này gọi chung là rụng quả sinh lý trên vải, nhãn.
Sau đây chúng ta tìm hiểu những nguyên nhân cơ bản gây ra tình trạng rụng hoa và quả non:
Nguyên nhân thứ nhất: Do mất cân bằng dinh dưỡng, sốc dinh dưỡng
Thời kỳ ra hoa đậu quả nếu cây thiếu hụt hoặc thừa dinh dưỡng (mất cân bằng dinh dưỡng giữa các yếu tố trung-đa-vi lượng) cây rất dễ đẩy quả tạo nên hiện tượng rụng quả hàng loạt. Nếu có bổ sung dinh dưỡng thì phải làm trước đó tức là bón qua lá kết hợp qua gốc cách đó khoảng 20-30 ngày (thời kỳ trước khi ra hoa, nở hoa), thời kỳ cây vừa tắt hoa, hình thành quả non không nên phun phân bón qua lá (đặc biệt là phân bón lá chứa đạm), cây thường bị sốc dinh dưỡng sẽ dẫn đến rụng quả non. Trong các yếu tố dinh dưỡng cần chú ý cân đối các hàm lượng NPK, các nguyên tố trung lượng Ca, Mg đặc biệt là Ca - do canxi được xem là chất keo xi măng kết dính các tế bào với nhau đặc biệt nếu đủ canxi cho cây thời kỳ này sẽ làm tăng tính liên kết phần tầng rời cuống quả, giúp hạn chế hiện tượng rụng quả non (cơ bản Canxi sẽ làm dai cuống quả). Tuy nhiên thực tế cho thấy đa số bà con sử dụng các dạng Canxi, Mg, Zn ở dạng ion (dạng muối 2+(ion) như: Ca2+, Mg2+ Zn2+). Các dạng này thường bị kết tủa ở dạng không tan ngay trên bề mặt lá hoặc rễ do đó cây rất khó hấp thu gây nên thiếu hụt dinh dưỡng cục bộ. Chẳng hạn, khi vừa rụng hết cánh hoa cây rất cần lượng canxi bổ sung, giúp tầng rời bền vững hơn (ức chế hình thành tầng rời cuống), cuống dai hơn, nếu sử dụng dạng Ca2+ phun qua lá thường xảy ra hiện tượng Ca2+ chuyển thành dạng CaCO3 một dạng muối kết tủa không tan (ngay tại bề mặt lá) cây không thể hấp thu được. Trong không khí luôn tồn tại hơi ẩm và khí CO2, chúng sẽ kết hợp với nhau tạo thành một acid yếu H2CO3. Chính H2CO3 lại bị phân ly thành H+ và CO32-. Hiện tượng này sẽ tạo ra hệ quả:
Một là vỏ quả non và cuống quả bị acid hóa (tương tự như mưa acid) làm cho quả non bị rụng.
Hai là chính CO32- sẽ kết hợp với Ca2+ làm cho cây không hấp thu được canxi dễ tiêu do đó cây bị thiếu hụt canxi cục bộ mặc dù bà con vẫn bổ sung Canxi cho cây qua lá nhưng việc làm này hầu như không tạo nên hiệu quả do Canxi đã bị kết tủa ngay trên bề mặt lá theo phương thức sau:
Ca2+ + CO32- ==> CaCO3 (không tan, cây không hấp thu được)
Vậy làm thế nào để bổ sung Canxi cho cây, tăng cường dai cuống, hạn chế rụng quả non. Giải pháp tối ưu, hiệu quả ở đây là bà con nên bổ sung dạng Canxi nano phun xen kẽ với dạng Nano Canxi cacbonate. Hai dạng này sẽ bổ sung trực tiếp hàm lượng thiếu của cây, giúp cuống dai hơn đồng thời Nano Canxicacbonate còn giúp cho quả non chống được hiện tượng bị acid hóa (do mưa axít và sương muối). Nano Canxi cacbonate có kích thước vô cùng nhỏ (kích thước 20-40nm) chúng có khả năng bám dính trên các kẽ lá, tại bề mặt lá chúng sẽ trung hòa hàm lượng axít đồng thời giải phóng khí CO2 (là nguyên liệu của quá trình quang hợp, nâng cao hiệu suất quang hợp) và giải phóng cả Ca2+ cung cấp, bổ sung dinh dưỡng canxi dễ tiêu cho cây, qua đó làm tăng tính bền vững của tế bào phần tầng rời, chống rụng quả non, thúc quả phát triển đồng đều.
Nano-CaCO3 + H2CO3 = Ca+2 (bổ sung canxi) + 2CO2↑ + H2O
Như vậy có thể nói nano canxi giúp cây tăng cường quá trình trao đổi chất, chống rụng quả sinh lý. Nano canxi cacbonat chống mưa a xít, thúc quả lớn nhanh, tăng mẫu mã vỏ quả, hạn chế nứt quả ở giai đoạn cuối
Lưu ý: Vào thời điểm cuối tháng 4 – tháng 5 hàng năm các tỉnh phía bắc thường có những cơn mưa rào đầu mùa, trong nước mưa có hàm lượng axít nhất định điều này làm cho quả non rụng hàng loạt (cộng thêm cây thiếu canxi khiến cho tình trạng rụng qua non xảy ra mạnh hơn và khó kiểm soát) nếu không có biện pháp kỹ thuật tác động kịp thời thì hầu như những chùm nhãn bị rụng chỉ còn trơ cuống. Hơn nữa ngay cả khi hiện tượng rụng quả được kiểm soát nếu không có phương pháp bổ sung canxi và các nhóm dinh dưỡng vi lượng thiết yếu kịp thời thì giai đoạn sau nhãn thường bị nứt quả, đen vỏ quả. Để đạt hiệu quả tối ưu nên sử dụng kết hợp nano canxi, nano canxi cacbonat với các chế phẩm phân bón qua lá vi lượng (cân đối, đầy đủ, đúng kỹ thuật).
Nano canxi super bổ sung canxi dễ tiêu cho cây, chống rụng quả non
(Tư vấn KT chăm sóc cây ăn quả đặc sản chống rụng hoa và quả non: 0976 804 678 - 01235 99 85 99)
Nguyên nhân thứ hai: do sâu bệnh hại hoa, quả non gây rụng quả (nấm khuẩn gây bệnh và sâu hại: Bệnh sương mai, thán thư, đốm lá vi khuẩn; nhện đỏ, nhện lông nhung, sâu tơ, sâu xanh..).
Thời kỳ ra hoa đậu quả cây rất mẫn cảm với sâu bệnh hại hoa, quả non (nấm khuẩn gây hại hoa làm thối nhũn hoa, suy giảm sức sống của hạt phấn; sâu cắn cuống làm rụng hoa, quả non..). Vì vậy việc phòng trị sâu bệnh cần phải chủ động và làm trước khi hoa nở rộ mới đạt hiệu quả cao (ngay từ khi sâu bệnh mới phát sinh, phát triển), thời kỳ ra hoa rộ và đậu quả non cần hạn chế phun các loại thuốc BVTV như thuốc trừ sâu, thuốc trừ nhện,…vì vậy muốn phòng trị sâu bệnh hiệu quả bà con nên làm trước thời kỳ hoa nở rộ, đậu quả non. Khi quả đạt đến độ ổn định tiếp tục phun thuốc BVTV để phòng trị sâu bệnh. Hầu hết các loại thuốc BVTV rất độc hại và nếu phun không đúng hướng dẫn sẽ làm hỏng hoa và quả non. Như vậy để hiệu quả phòng trị bệnh cao bà con nên chọn những loại thuốc và chế phẩm an toàn, khuyến cao đưa ra ở đây là chế phẩm nano bạc đồng plus(3600ppm) kết hợp với nano đồng oxyclorua(42.000ppm). Hai dòng chế phẩm này khi kết hợp với nhau chúng sẽ tạo ra một loại thuốc vừa trị được nấm, vi khuẩn gây bệnh vừa ức chế được virus gây bệnh. Có thể nói đây là loại chế phẩm toàn diện trong việc phòng và trị bệnh trên các nhóm cây ăn quả thời kỳ ra hoa đậu quả. Chế phẩm Nano bạc đồng plus và Nano Oxyclorua đồng là loại chế phẩm nano cao cấp, khi sử dụng không độc hại, không phải bảo hộ lao động khi phun, không cần cách ly do chúng là các dòng sản phẩm tuyệt đối an toàn đặc biệt nano bạc đồng plus và Nano Oxyclorua đồng khi phun qua lá hoặc tưới gốc không gây ra các phản ứng phụ như: không làm cháy lá, xoăn lá, không gây rụng quả non như các loại thuốc BVTV hóa học, chúng diệt vi khuẩn và nấm gây bệnh theo một cơ chế đặc biệt mà thuốc BVTV không có được, đặc biệt hơn nữa là Nano bạc đồng và nano đồng Oxyclorua không gây ra hiện tượng kháng thuốc, có thể sử dụng liên tiếp qua nhiều vụ mà không phải thay thuốc. Để hiểu rõ hơn về chế phẩm này mời bà con truy cập website sau để tham khảo thêm ứng dụng công nghệ nano trong sản xuất nông nghiệp: http://nanobacsuper.com/
Lưu ý chung chăm sóc thời kỳ ra hoa đậu quả: Thời kỳ cây ra hoa, hoa nở rộ thường bị nhiễm sâu bệnh ở tỷ lệ cao do phấn hoa và nhụy hoa giàu dưỡng chất, nếu gặp mưa ẩm thì khả năng phát triển sâu bệnh rất nặng, khó kiểm soát. Do đó bà con cần chủ động phun phòng là chính. Ngoài ra cần lưu ý thời kỳ hoa nở rộ - đậu quả non bà con cần lưu ý ong và côn trùng thường kéo đến hút mật (là điều kiện thuận lợi để hoa thụ phấn - đậu quả), thời kỳ này lượng hạt phấn rơi ra xung quanh chùm hoa rất nhiều và chúng thường rơi trên các cành lộc, lá của chùm (phía dưới hoặc các cành bên cạnh). Các hạt phấn và nhụy cái thường rất giàu axít amin, có cả chất dạng nhờn bám dính trên bề mặt lá, sau 1-2 ngày các chất dinh dưỡng này bị các nhóm nấm bệnh (nấm muội đen, rệp sáp...) kéo đến và phát triển mạnh tạo thành một lớp nấm mốc màu đen, đen nâu do đó bà con cần có biện pháp xử lý để bộ lá nhãn sạch hơn và hơn nữa bệnh sẽ không bị lây nhiễm sang chùm quả non sau này (dùng nano bạc đồng phun qua lá sau khi tắt hoa). Trong nhiều trường hợp bà con nhầm lẫn hiện tượng trên với rệp sáp, rệp muội và phun thuốc trừ rệp, thời kỳ quả non các thuốc trừ nhện, trừ rệp nếu phun quá liều lượng có thể gây rụng quả, ngộ độc cây.
Nguyên nhân thứ ba: Do thiếu ẩm hoặc quá thừa ẩm (cần phải duy trì đủ ẩm cho cây, độ ẩm thường xuyên để cây phát triển tốt, bộ rễ hấp thu dinh dưỡng hiệu quả vào khoảng 70-75%)
Thời kỳ ra hoa rộ, đậu quả non và phát triển quả cần cung cấp đủ ẩm cho cây, nếu thiếu ẩm cây lập tức sẽ hình thành tầng rời gây nên hiện tượng rụng quả sinh lý hàng loạt. Hầu như đối với tất cả các loại cây trồng trong thời kỳ ra hoa đậu quả cây đều cần độ ẩm. Cây được cung cấp đủ ẩm sẽ thúc đẩy quá trình thụ phấn, thụ tinh, quá trình nuôi quả non, giảm stress cho cây. Độ ẩm đất nên duy trì khoảng 70-75%. Thông thường thời kỳ ra hoa đậu quả cây cần độ ẩm cao nhất (80%), thời kỳ này nếu thiếu hoặc thừa ẩm sẽ giảm tỷ lệ đậu quả, tăng khả năng rụng hoa và quả non. Thời kỳ cánh hoa rụng (tắt hoa), phát triển quả non (tháng 4-6) độ ẩm cung cấp và duy trì cho cây giảm dần (65-75%). Nếu độ ẩm đất quá thấp khiến cho dinh dưỡng hấp thu qua rễ nuôi các bộ phận trên mặt đất bị giảm sút, lá mỏng vàng không đều, quả non bị rụng. Tuy nhiên nếu thừa ẩm hoặc độ ẩm bão hòa liên tục trong thời kỳ này cũng sẽ gây nên hiện tượng rụng quả sinh lý liên tục, ở một số cây có múi còn gây ra hiện tượng rụng các lá già. Do đó bà con cần thăm vườn liên tục, định kỳ để có các giải pháp tưới tiêu cho phù hợp với từng thời kỳ phát triển của cây (khi độ ẩm bão hòa, đất kém thoát nước sau mưa thường gây ra hiện tượng đất bị thiếu oxi cục bộ, khiến cho bộ rễ bị nghẹt sinh lý, thối rễ...).
Nguyên nhân thứ tư: Do chăm sóc dinh dưỡng không cân đối, gặp điều kiện bất lợi về thời tiết và sâu bệnh vào đúng thời kỳ cây phân hóa mầm hoa điều này tạo ra hệ quả: hoa dị hình nhiều, tỷ lệ hoa đơn tính/lưỡng tính không phù hợp. Thực tế cho thấy hoa dị hình là hoa bất thường không có vai trò sinh lý, những hoa này không bao giờ đậu quả. Hoa lưỡng tính cho tỷ lệ thụ phấn cao tuy nhiên dễ bị rụng hơn so với hoa đơn tính (hoa đơn tính thường khó thụ phấn hơn so với hoa lưỡng tính). Do đó trong chăm sóc dinh dưỡng cần bổ sung cân đối đầy đủ cho cây. Tỷ lệ hoa đơn tính khoảng 50-65%, hoa lưỡng tính khoảng 30-35% là phù hợp, cân đối, tạo điều kiện cho năng suất quả sau này.
Nguyên nhân thứ năm: Do phun thuốc trừ sâu và trừ bệnh không đúng kỹ thuật, phun quá sớm khi hoa vừa tắt cũng có thể gây nên hiện tượng ngộ độc thuốc, cháy quả non...do đó bà con cần chọn lọc các nhóm thuốc không độc hại phun thời kỳ đậu quả non (vừa đảm bảo cây không bị ngộ độc thuốc, không gây ô nhiễm môi trường, không tồn dư các chất độc hại trên quả sau thu hoạch).
2-Nguyên nhân gây nên hiện tượng vỏ quả nhãn bị đen, nám quả, giảm chất lượng quả, kém mã, nứt quả ở giai đoạn cuối (già chín).
Đa số các trường hợp quả bị đen, nám quả (thời kỳ chuẩn bị thu hoạch) là do trong quá trình phát triển của quả nhãn đặc biệt là thời kỳ phát triển thịt quả (cùi nhãn) cây bị nhiễm sâu bệnh (đặc biệt là bệnh). Bệnh sương mai và thán thư do nấm gây ra thường làm các tế bào vỏ quả nhãn bị phá hủy không hoàn toàn, mất sức sống một phần làm cho vỏ quả bị đen lại. Tình trạng đen quả phụ thuộc vào mức độ, tỷ lệ nhiễm bệnh. Do đo ngay sau khi kết thúc hoa, quả non hình thành bà con nên phun phòng bệnh thán thư, sương mai và đốm lá vi khuẩn. Kết hợp các biện pháp bón phân hợp lý (vùng rễ cây sinh trưởng cần được cải tạo sau mỗi vụ thu hoạch, bón phân hữu cơ vi sinh, phân chuồng hoai mục). Để vỏ quả bóng nhẵn, mã quả lên đẹp cần kết hợp phun chế phẩm nano canxi với các chế phẩm có chứa dinh dưỡng vi lượng và siêu vi lượng (chế phẩm NANO AKH SUPER). Các nghiên cứu cho thấy nếu thời kỳ quả phát triển cây nhãn được phun đầy đủ các chất dinh dưỡng như: Nano canxi, Magiê, Kẽm, Silic, Bo, Molipden (Ca, Mg, Si, Bo, Mo, Humic qua lá) sẽ làm cho quả phát triển cân đối ổn định, vỏ quả sáng bóng, chống nám quả và đen quả khi thu hoạch. Đặc biệt Nano silic có vai trò rất quan trọng trong việc kháng nấm bệnh gây hại vỏ quả làm đen hoặc nám vỏ quả. Sử dụng nano canxi và nano canxi cacbonat ngay từ giai đoạn đầu quả non và trước thu hoạch 2 tháng giúp vỏ quả bền vững hơn, tạo sức đàn hồi, chống nứt quả.
Như vậy để nhãn, vải ra hoa đậu quả tốt, khả năng giữ quả cao bà con cần tiến hành chăm sóc đồng bộ các biện pháp kỹ thuật cho cây nhãn, vải như sau:
Hỗ trợ thúc đẩy phân hóa mầm hoa, ra hoa đồng đều, tăng tỷ lệ đậu quả: Dùng 30ml chế phẩm Shellac Suger pha với bình 15 lít nước phun đều lên 2 mặt lá, phun 2 lần liên tiếp, mỗi lần cách nhau 7 ngày.
Chế phẩm Shellac Suger thúc đẩy phân hóa mầm hoa, hoa đều, tăng tỷ lệ đậu quả
CHĂM SÓC VẢI SỚM, VẢI THIỀU CHÍNH VỤ, CHỐNG NỨT CHỐNG RỤNG QUẢ CHO VẢI THIỀU
Phần 1: Chăm sóc cây vải thiều, vải u giai đoạn sau thu hoạch
1.1 Cắt tỉa cành sau thu hoạch
Sau thu hoạch nhà vườn cần tiến hành cắt tỉa tạo tán thông thoáng, tán mở, hạn chế các cành che khuất ánh sáng, loại bỏ cành sâu bệnh. Ngoài ra việc cắt tỉa còn có mục đích hạ thấp chiều cao cây, khống chế chiều cao cây ở mức phù hợp. Cắt tỉa kết hợp vệ sinh vườn sạch sẽ, xới xáo phá váng đất mặt, đặc biệt là khu vực xung quanh vùng rễ cây (chống nghẹt rễ vào mùa mưa, tạo điều kiện thuận lợi cho việc bón phân phục hồi cây sau thu hoạch). Sau khi thu hoạch nhà vườn cần áp dụng các biện pháp chăm sóc phục hồi cây, kết hợp cắt tỉa sớm để thúc nhanh đợt lộc cành đầu tiên, đảm bảo khi cây vào giai đoạn ủ mầm hoa cây vải phải phát triển được 3 lớp cành lộc. Nếu làm 2 lớp lộc, giai đoạn sau thu hoạch không cần cắt tỉa ngay. Để cành mẹ ổn định, nâng cao năng suất chất lượng quả nên làm 3 lớp lộc trước khi vào giai đoạn ủ mầm hoa. Kết thúc giai đoạn lộc thu nhà vườn cần chủ động các biện pháp chăm sóc phù hợp để cây chuẩn bị bước vào giai đoạn ngủ nghỉ, ủ mầm hoa (40-55 ngày), đồng thời ức chế phát triển lộc đông.
1.2 Phân bón cho cây vải giai đoạn sau thu hoạch
+ Bón phân hữu cơ vi sinh, phân hữu cơ ủ hoai mục: 30-50kg phân hữu cơ/cây.
+ Phân khoáng đa lượng NPK: Dùng NPK 16-16-8TE, mỗi cây bón 400-800g (tuỳ tuổi cây và sản lượng quả vụ trước).
Cần lưu ý, trước khi bón phân phải tạo rãnh rộng 30-45cm, sâu 10-15cm. Hỗn hợp phân hữu cơ và NPK khoáng cần trộn đều với đất trước khi bón lấp rãnh, không rải phân trực tiếp vào rãnh mà không trộn đều với đất trước khi lấp rãnh. Giai đoạn cây vải phát triển cành lộc nhà vườn có thể bổ sung thêm đạm cá, đạm đậu tương pha loãng tưới gốc kết hợp các biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại tổng hợp. Tuy nhiên nhà vườn cần lưu ý không nên lạm dụng đạm cá quá nhiều, thừa đạm cá cây phát triển quá sung, gây khó khăn cho quá trình xử lý ra hoa ở giai đoạn sau. Để tăng hiệu quả phân bón, cây phát triển cân đối nên pha loãng đạm cá, đạm đậu tương kết hợp với chế phẩm nano vi lượng (dễ hấp thu) tưới cho cây, phun tưới theo các đợt lộc cành chế phẩm Nano Trung Vi lượng: Ca, B, Fe, Cu, Zn, Mn, Mo, Si. Quá trình bón phân cần kết hợp với tưới nước vừa đủ. Vào mùa mưa cần thiết kế rãnh thoát nước tốt cho cây, tránh úng ngập, nghẹt rễ làm cây suy yếu, vàng lá.
Mỗi đợt lộc cành nhà vườn phun Kích Dưỡng lộc cành, tăng cường sức đề kháng cho cây: Dùng 500ml nano AKH Super Plus kết hợp 500ml nano Silic SiO2 pha 250-300 lít nước phun đều thân lá, 2 mặt lá (phun 2 lần, cách nhau 7-10 ngày/lần). Kết hợp phòng trừ sâu bệnh tổng hợp cho cây: Dùng 500ml nano Đồng Oxyclorua kết hợp 500ml nano Bạc Đồng Super pha 200 lít nước phun đều thân lá, phun theo các đợt lộc cành, kết hợp các chế phẩm thuốc trừ sâu, côn trùng chích hút. Chế phẩm nano AKH Super Plus có vai trò bổ sung cân đối đầy đủ các thành phần dinh dưỡng đa trung vi lượng dễ tiêu cho cây, phục hồi sức cây, thúc bộ rễ phát triển khoẻ mạnh. Nano Silic SiO2 giúp tăng sức cây, tăng cường chống chịu hạn, chống nóng cho cây, hạn chế sâu bệnh hại cây.
1.3 Phục hồi sức sinh trưởng cho cây, trẻ hoá bộ rễ, chống nghẹt rễ và tiêu diệt tuyến trùng hại rễ cho cây vải vào mùa mưa
Tưới gốc chế phẩm Biotech Pro và nano AKH Super Plus, nano Silic SiO2: Dùng 2-4 lít chế phẩm Biotech Pro kết hợp với 500ml nano AKH Super Plus pha với 200-300 lít nước tưới ẩm nhẹ cho gốc. Đợt cành lộc đầu tiên có thể tưới 2 lần, mỗi lần cách nhau 10-15 ngày. Các đợt cành lộc tiếp theo tưới ít nhất 1 lần (để cây vải phát triển cân đối, khoẻ mạnh, ra hoa đậu quả ổn định, nâng cao năng suất và chất lượng quả nhà vườn nên thúc và nuôi 3 đợt lộc cành).
Chế phẩm Biotech Pro giúp tiêu diệt và ức chế tuyến trùng hại bộ rễ, chống thối rễ, vàng lá, ổn định pH đất. Trường hợp nếu pH đất dưới 5,5 nhà vườn cần sử dụng chế phẩm nano khoáng Ca hữu cơ tưới gốc cho cây 1-2 lần/vụ, đặc biệt khi cây vải bước vào giai đoạn phân hoá mầm hoa, phát triển chùm hoa (hoa chuẩn bị nở và thụ phấn – thụ tinh hình thành quả non).
1.4 Phòng trừ sâu bệnh tổng hợp cho cây vải
Sau khi bón phân, vải sẽ ra các đợt lộc cành. Ở các giai đoạn phát triển lộc non nhà vườn cần chú ý phun thuốc trừ sâu, trừ côn trùng chích hút tổng hợp (có thể sử dụng kết hợp, luân phiên các hoạt chất sau: Acetamiprid, Imidacloprid, Fenobucarb, Alpha cypermethrin, Quinalphos,..).
Phòng trị nấm gây hại lộc cành: Dùng 500ml nano Đồng Oxyclorua kết hợp 500ml nano Bạc Đồng Super pha 200 lít nước phun đều thân, lá, phun theo các đợt lộc cành của cây, mỗi đợt phun kép 2 lần, cách nhau 7 ngày/lần.
Mỗi vùng địa lý khác nhau, tuỳ vào giống vải mà nhà vườn có phương án chăm sóc khác nhau. Tại các tỉnh Tây Nguyên (Đắk Lắk) có thể tiến hành nuôi 2-3 đợt lộc cành. Nếu nuôi 3 đợt lộc cành cần đẩy mạnh quá trình chăm sóc, cắt tỉa sớm sau thu hoạch, chủ động các biện pháp thúc-nuôi lộc cành mẹ đặc biệt là đợt lộc cành 3. Sau khi đợt cành 3 đạt trạng thái ổn định (lộc cành thành thục hoặc giai đoạn bánh tẻ trở đi nếu cây khoẻ) nhà vườn cần triển khai các biện pháp chăm sóc đưa cây vào trạng thái ngủ nghỉ, ủ mầm hoa, chống phát sinh phát triển lộc đông (khoanh vỏ kết hợp phun hãm lộc – triển khai sớm hơn ngoài Bắc 20-30 ngày). Thời gian ngủ nghỉ tối ưu của cây vải trước khi vào phân hoá mầm hoa là 40-50 ngày.
Phần 2: Giải pháp hãm lộc đông cho vải thiều(vải sớm, vải chính vụ)
Mục đích: đưa cây vào trạng thái ngủ nghỉ tích luỹ dinh dưỡng trước khi bước vào giai đoạn phân hoá mầm hoa. Các giải pháp cơ bản hãm lộc đông bao gồm:
Thứ nhất: Khi cành thu đã thành thục không để đất thừa ẩm(hạn chế ẩm kéo dài), đào rãnh thoát nước, khơi dòng chảy, tạo điều kiện nước thoát nhanh sau mỗi trận mưa. Chủ động phun chế phẩm Shellac Suger (phun đều thân cành lá, 2 lần, cách nhau 7-10 ngày/lần).
Thứ hai: Bón phân cân đối hợp lý, bổ sung đầy đủ dinh dưỡng đa trung vi lượng cho cây ở các đợt phát triển cành lộc (đặc biệt là cành thu). Bón phân mất cân đối, thừa đạm(hoặc lạm dụng đạm cá) sẽ làm cho các đợt cành lộc phát triển quá mạnh, tiềm ẩn nguy cơ phát triển lộc đông.
Thứ ba: Chủ động phòng trừ sâu bệnh tổng hợp cho cây, đặc biệt là các đợt phát triển cành lộc, đảm bảo cành lộc sinh trưởng phát triển ổn định.
Thứ tư: Siết nước và chặn rễ (rễ tơ, rễ hút)
Với những vườn ra lộc cuối thu cần tập trung các biện pháp chăm sóc đuổi lộc, giúp lộc phát triển nhanh và đều, thành thục sớm. Khi cành thu phát triển thành thục, nhà vườn chủ động siết nước kết hợp cuốc xới chặn rễ xung quanh tán cây(rộng 40-60cm, sâu 10-20cm), mục đích làm đứt rễ tơ, rễ hút hạn chế dinh dưỡng vận chuyển lên tán (qua đó ức chế lộc đông). Tuỳ sức sinh trưởng của cây để có biện pháp tác động cơ giới bộ rễ phù hợp, tránh làm đứt rễ quá nhiều, ảnh hưởng sức sinh trưởng của cây ở giai đoạn sau.
Thứ năm: Khoanh vỏ hãm lộc đông cho cây vải thiều chính vụ, vải sớm
Khoanh vỏ thường triển khai vào khoảng cuối tháng 10 đầu tháng 11, chỉ nên khoanh vỏ khi cành thu ở giai đoạn lá bánh tẻ trở đi, nên khoanh cành cấp 1-2, hạn chế khoanh gốc. Với những vườn có lộc cành cuối thu ra muộn cần tập trung chăm sóc đuổi lộc, giúp lộc thành thục sớm.
Kỹ thuật khoanh vỏ cho vải: vết khoanh rộng 4-5mm, sâu vừa vào phần gỗ trắng 1-2mm, có thể khoanh 2 lần(nếu cây quá khoẻ, hoặc cây tơ, vết khoanh 2 thường khoanh mịn nằm ở phía trên vết khoanh 1, cách 10cm). Thời điểm khoanh nên chọn ngày nắng ráo và có gió, tránh mưa ẩm, nên khoanh trước mưa. Trường hợp vừa mưa xong nếu tiến hành khoanh, cây lúc này tích nước nhiều, khi khoanh các vết khoanh thường chảy nước, gây ẩm mốc vết khoanh, vết khoanh lâu liền sẹo. Ngoài ra sau khi khoanh cần vệ sinh sạch sẽ vết khoanh, tránh mùn và bị nát vết khoanh. Việc làm sạch vết khoanh sẽ tạo cho vết khoanh liền sẹo tốt và nhẵn, tính thẩm mỹ cao, vết khoanh ít bị sùi (khi khoanh cần dụng cụ sắc bén, vết khoanh gọn, tránh bị nát xơ vết khoanh).
Sau khi khoanh đúng kỹ thuật 7-10 ngày cây ngưng sinh trưởng, do vết khoanh làm đứt đường vận chuyển dinh dưỡng từ trên xuống (nhựa luyện), lúc này các hóc môn sinh trưởng và dinh dưỡng nuôi bộ rễ tơ bị cắt đứt, chỉ sau 1 thời gian ngắn các hệ rễ tơ, rễ hút bị tiêu biến (ức chế và teo lại, chết rễ tơ). Khi hệ rễ tơ, rễ hút bị triệt tiêu thì cây ngừng sinh trưởng và bước vào thời kỳ ngủ nghỉ (nghỉ đông, tích luỹ dinh dưỡng, ủ mầm hoa). Thời gian ủ mầm hoa tốt nhất cho cây vải vào khoảng 40-55 ngày.
Lưu ý khi khoanh: Độ sâu vết khoanh sẽ ảnh hưởng lớn đến kết quả hãm lộc đông, nếu vết khoanh quá nông thì tỷ lệ phát triển lộc đông khá cao. Do đó khi khoanh cần đảm bảo vết khoanh rộng 4-5mm, độ sâu vừa chạm mạch gỗ trắng tối đa 1-2mm. Chỉ khoanh vỏ khi lộc cành thu chuyển sang bánh tẻ trở đi.
Trường hợp sau khi kết thúc giai đoạn khoanh vỏ, nếu lộc đông vẫn phát sinh phát triển mạnh nhà vườn cần phun diệt lộc chế phẩm Ethephon nồng độ 400ppm(1 lần) kết hợp phun Shellac Suger 2 lần, cách nhau 7 ngày/lần.
Lưu ý khi phun Ethephon phun cho cây: tuỳ sức sinh trưởng của cây vải, tuỳ tỷ lệ phát triển lộc đông để lựa chọn nồng độ phun sao cho phù hợp, tránh phun liều quá cao có thể gây ngộ độc cây, gây vàng rụng lá(phá huỷ diệp lục), khiến cây ngủ sâu không có khả năng ra hoa. Ethephon khi pha với nước ở điêu kiện pH trung tính nó sẽ giải phóng ra Ethylen (C2H4). Ethylen nếu được sử dụng ở liều lượng phù hợp có tác dụng thúc đẩy quá trình già hoá của cành lộc, kìm hãm phát triển của chồi, ức chế bộ rễ phát triển qua đó hạn chế tỷ lệ phát sinh phát triển lộc đông.
Tuy nhiên nếu sử dụng quá liều lượng(phun lá liều cao) thì Ethylen sẽ phá hủy diệp lục, giảm hàm lượng protein trong lá, tăng hoạt tính của enzym phân giải,..
Phần 3: Kỹ thuật chăm sóc cây vải sớm, vải thiều chính vụ giai đoạn phân hoá mầm hoa, phát triển mầm hoa, ra hoa đậu quả
3.1 Chăm sóc cây vải sớm, vải thiều chính vụ giai đoạn phân hoá mầm hoa, phát triển mầm hoa
Khi cây bắt đầu nhú mầm hoa nhà vườn cần triển khai các biện pháp chăm sóc sau:
+ Tưới chế phẩm Nano Khoáng Canxi – Kali hữu cơ: Dùng 500ml chế phẩm nano khoáng Canxi-Kali hữu cơ pha 300 lít nước tưới ẩm gốc, tưới 2 lần liên tiếp, cách nhau 7-10 ngày/lần. Công dụng chế phẩm nano khoáng Canxi-Kali hữu cơ: Bổ sung nano khoáng, cân bằng pH đất, chống chua đất, thúc bộ rễ tơ, rễ hút phát triển nuôi dưỡng mầm hoa to khoẻ, cân đối, tăng chất lượng hạt phấn, tăng tỷ lệ đậu quả.
+ Thúc đẩy phân hoá mầm hoa, nuôi dưỡng chùm hoa phát triển hoàn thiện: Dùng 500ml nano Canxi Super kết hợp 500ml Shellac Suger pha 300-400 lít nước phun đều tán lá, 2 mặt lá, phun 2-3 lần liên tiếp, cách nhau 7-10 ngày/lần.
+ Phòng trừ sâu bệnh tổng hợp: Côn trùng chích hút (nhện), bệnh thán thư, sương mai hại vải, bệnh ghẻ cành,…
Chú ý duy trì nước tưới, không để cây thiếu ẩm giai đoạn phát triển mầm hoa. Trước khi hoa nở 5-7 ngày dùng 500ml nano Đồng Oxyclorua kết hợp 500ml nano Bạc Đồng Super pha 200-250 lít nước phun đều thân lá.
3.2 Chăm sóc cây vải sớm, vải thiều chính vụ giai đoạn ra hoa, đậu quả, chống rụng quả non cho vải thiều
Giai đoạn hoa nở rộ đến thời kỳ quả non cần lưu ý bệnh sương mai, thán thư: Phun chế phẩm nano Bạc Đồng Super và nano Đồng Oxyclorua.
Chống mưa acid, chống rụng hoa và quả non: lựa chọn 1 trong 2 công thức sau hoặc phun se le luân phiên
Công thức phun 1: Dùng 500-1000ml nano Bạc Đồng Super kết hợp 500ml nano Canxi Super kết hợp thêm 200ml Shellac Suger pha 250-300 lít nước phun đều thân lá, định kỳ 7 ngày/lần. Nếu có mưa ẩm nên tăng cường chế phẩm nano canxi super (chống mưa acid, chống teo cuống).
Công thức phun 2: Dùng 500ml nano Bạc Đồng Super kết hợp 500ml nano Đồng Oxyclorua cộng thêm 500-700ml nano Canxi Super pha 250-300 lít nước phun đều thân lá, định kỳ 7 ngày/lần. Nếu có mưa ẩm nên tăng cường chế phẩm nano canxi super (chống mưa acid, chống teo cuống).
3.3 Chăm sóc cây vải sớm, vải thiều chính vụ giai đoạn nuôi quả, dưỡng quả
Phòng trị bệnh tổng hợp cho vải sớm, vải thiều chính vụ: Dùng 500ml nano Bạc Đồng Super kết hợp 500ml nano Đồng Oxyclorua pha 200 lít nước phun đều thân lá, chùm quả, 7-10 ngày/lần.
Dưỡng quả, giúp quả phát triển cân đối: Dùng 500ml nano AKH Super Plus kết hợp 500ml nano Silic SiO2 pha 300 lít nước phun đều thân lá, 10-15 ngày/lần.
Chống rụng quả, chống nứt quả, chống mưa acid cho vải sớm, vải thiều chính vụ: Dùng 500ml nano Canxi Super kết hợp 500ml nano Silic SiO2 pha 300 lít nước phun đều thân lá, 7-10-15 ngày/lần.
3.4 Chăm sóc cây vải sớm, vải thiều chính vụ giai đoạn quả già chín (tạo độ ngọt tự nhiên, nâng cao chất lượng quả, mã quả đẹp)
+ Dùng 500ml nano Bạc Đồng Hợp Kim Silic kết hợp 500ml nano Silic SiO2 pha 150-200 lít nước phun đều thân lá, chùm quả.
+ Dùng 500ml chế phẩm siêu kali hữu cơ pha 200 lít nước phun đều tán lá, 7-10 ngày/lần (sáng mã đẹp quả, nâng cao chất lượng quả).
TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO NANOTECH
Tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp:
ThS Phạm Công Khải - Hotline: 0976 804 678 * 0835 99 85 99
Email: nanobacsuper@gmail.com
