Phần 5: Kỹ thuật cắt tỉa tạo tán cho cây mắc ca giai đoạn kiến thiết cơ bản

Cắt tỉa là giải pháp kỹ thuật cực kỳ quan trọng và xuyên suốt trong quá trình chăm sóc cây mắc ca(từ giai đoạn kiến thiết cơ bản đến giai đoạn kinh doanh). Mục đích của việc cắt tỉa là chủ động điều tiết cành cấp 1-2-3, điều chỉnh khoảng cách phù hợp giữa các tầng cành, hạ thấp chiều cao cây, qua đó nâng cao chỉ số diện tích lá tối ưu (LAI), tạo cho tán thông thoáng, ánh sáng có thể chiếu vào trong tán, cây phát triển khỏe mạnh, hạn chế gãy đổ, tước cành, tạo thế tán cân bằng cho cây, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chăm sóc. Ngoài ra tán mắc ca thông thoáng sẽ hạn chế sâu bệnh phát sinh phát triển, cành cấp 1-2 phát khỏe và bền vững, nâng cao hiệu suất quang hợp của bộ lá, cho năng suất chất lượng quả cao. Việc cắt tỉa tạo tán phải được thực hiện thường xuyên qua từng năm (quan trọng nhất là năm 1-2).

5.1 Nguyên tắc cắt tỉa tạo tán cho mắc ca giai đoạn kiến thiết cơ bản

+ Chủ động điều tiết cành cấp 1-2-3.

+ Tạo tán thông thoáng theo hướng tán mở, đường kính tán mở rộng qua từng năm, nâng cao chỉ số LAI.

+ Hạ thấp chiều cao cây thông qua điều chỉnh chiều cao các tầng cành, tầng tán.

+ Giữ lại các cành lợi tán, to khỏe, thoát tay cành tốt đồng thời loại bỏ các cành phá tán, cành nhỏ yếu.

5.2 Kỹ thuật cắt tỉa mắc ca giai đoạn kiến thiết cơ bản

Trong điều kiện chăm sóc tốt, cây không bị sâu bệnh, trung bình mỗi năm mắc ca thường phát triển từ 3-5 đợt lộc cành sinh dưỡng. Mỗi đợt cành lộc phát triển thành thục và hoàn thiện thường kéo dài từ 30-50 ngày (tùy tuổi cây, vị trí cành sinh dưỡng và sức sinh trưởng của cây), mỗi đoạn cành đó thường dài 30-45cm, cá biệt có những dòng dài 50-70cm. Khi bấm ngọn hoặc cắt tỉa (hủy ưu thế ngọn) thì các chồi bên được hình thành ngay sau đó. Các chồi bên thường phát triển từ 3-4 nách lá, phát triển đồng thời cùng thời điểm. Trường hợp cây có bộ rễ yếu, dinh dưỡng không đầy đủ cân đối các mầm cành chồi bên có thể phát triển dạng kép tại mỗi vị trí nách lá, điều này khiến cho các mầm cành nhỏ yếu, mảnh, khó thoát tay cành.

Quá trình cắt tỉa cành, định hình tán phải tiến hành sớm và chủ động đặc biệt ở năm đầu tiên(cây 1 năm tuổi). Trước khi trồng cần bấm ngọn đồng loạt tại vị trí nách lá thứ 5-7, tại vị trí nách lá này chính là các cành cấp 1 sau này.

5.3 Kỹ thuật phân cành tạo tán mắc ca (cành cấp 1)

Có nhiều kiểu tạo tay cành cấp 1, tùy thuộc vào thực trạng sinh trưởng và phát triển của cây mắc ca.

Kiểu phân cành cấp 1 đồng trục, đối xứng: là kiểu phân cành đối xứng trong đó các cành cấp 1 phát sinh-phát triển từ 3-4 nách lá cùng 1 thời điểm, ở cùng 1 vị trí. Ưu điểm của kiểu phân cành này là tán đối xứng nhau, cây phát triển cân đối, các cành cấp 1 có độ tuổi sinh lý như nhau do chúng phát triển cùng một thời điểm, do đó hạn chế tình trạng lệch tán, đồng thời cây cho quả sớm và đồng đều ở các vị trí khác nhau trên cùng một tầng tán. Kiểu phân cành này dễ điều tiết, ít tốn công tuy nhiên cần chủ động các giải pháp phòng trị sâu bệnh sớm ngay từ khi mầm cành sinh dưỡng mới phát sinh. Nhược điểm lớn nhất của kiểu phân cành đồng trục – đối xứng là tiềm ẩn nguy cơ tước cành, gãy cành cấp 1 do tại vị trí phân cành lực kéo thường đạt lớn nhất.

Kiểu phân cành cấp 1 không đồng trục, bất đối xứng: là kiểu phân cành trong đó các cành cấp 1 phát sinh, phát triển từ các vị trí nách lá khác nhau (từ 2 vị trí trở lên). Các cành cấp 1 thường nằm ở vị trí so le nhau và không phát triển từ cùng 1 điểm (không đồng phẳng). Kiểu phân cành bất đối xứng có thể tạo thành tán lệch, các cành cấp 1 có độ tuổi sinh lý không giống nhau nên tỷ lệ ra hoa đậu quả sẽ khác nhau, quả không đồng đều ở các vị trí trong những năm đầu.

Thực tế cho thấy, mắc ca có tỷ lệ rễ tơ và rễ ngang (rễ mặt) cao, rễ bám và rễ cọc ít phát triển trong khi đó tán mắc ca có khối lượng sinh vật học lớn, tán nặng hơn so với sinh trưởng bộ rễ, tổng diện tích rễ thường nhỏ hơn 15-20 lần so với diện tích lá, cành khá cứng và giòn, độ đàn hồi thấp. Do đó mắc ca thường bị tước cành vị trí phân tán cành cấp 1, bật gốc vào mùa mưa (đặc biệt những nơi đất có tỷ lệ cát cao). Chính vì vậy việc cắt tỉa tạo thán, hạ thấp chiều cao cây kết hợp với các biện pháp bón phân cân đối hợp lý góp phần làm tăng tính bền vững của mắc ca, hạn chế gãy cành, tước cành, bật gốc,…

Nghiên cứu cho thấy để tăng tính bền vững của cành cấp 1-2, chúng ta cần sử dụng phân bón hữu cơ kết hợp với phân khoáng có chứa thành phần như Silic, Canxi, Magie, Kẽm, Đồng. Trong đó phức hệ Ca-Mg-Si rất quan trọng đối với mắc ca, chúng giúp cho mạch gỗ có tính ổn định, liên kết chặt chẽ với nhau, làm tăng tính đàn hồi của cành, chống giòn cành và tước cành. Việc bổ sung phức hệ Ca-Mg-Si cần làm thường xuyên trong giai đoạn kiến thiết cơ bản (3 năm đầu).

TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO NANOTECH

Tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp:

ThS Phạm Công Khải - Hotline: 0976 804 678 * 0835 99 85 99

Email: nanobacsuper@gmail.com