Cây có múi là nhóm cây ăn quả tương đối khó tính (đặc biệt là cam canh và bưởi diễn), thời kỳ ra hoa đậu quả non thường gặp điều kiện thời tiết bất lợi như mưa ẩm kéo dài, thời tiết âm u kết hợp với sương muối gây nên tình trạng rụng hoa và quả non hàng loạt khó kiểm soát.

 

Sau đây chúng tôi sẽ phân tích các nguyên nhân gây nên hiện tượng rụng hoa quả non trên cây có múi nói chung (cam, bưởi):

Nguyên nhân thứ nhất: Dinh dưỡng không phù hợp trong thời kỳ ra hoa đậu quả (do mất cân bằng dinh dưỡng, sốc dinh dưỡng)

Đối với cam bưởi nói chung, thời kỳ ra hoa đậu quả nếu thiếu hụt hoặc thừa dinh dưỡng (mất cân bằng dinh dưỡng giữa các yếu tố đa - trung - vi lượng) cây rất dễ đẩy quả tạo nên hiện tượng rụng quả hàng loạt. Khi cây vừa tắt hoa, rụng cánh, hình thành quả non không nên phun phân bón qua lá (đặc biệt là phân bón lá chứa đạm), cây thường bị sốc dinh dưỡng sẽ dẫn đến rụng hoa-quả non. Trong các yếu tố dinh dưỡng cần chú ý cân đối các hàm lượng NPK (bón trước hoa nở, bón gốc), các nguyên tố trung - vi lượng như Ca, Mg, Mn, Zn, Bo đặc biệt là Ca và Bo. Vấn đề quan trọng nhất ở thời điểm cây ra hoa đậu quả đối với cam canh và bưởi diễn là dinh dưỡng phải cân đối và đầy đủ. Đa số các nhà vườn thường để thiếu dinh dưỡng vi lượng và trung lượng (Bo, Cu, Ca, Mn, Mg, Zn, Mo). Bo và Ca giúp phân hóa mầm hoa tăng tỷ lệ đậu quả, các nguyên tố dinh dưỡng vi lượng khác tham gia vào các phản ứng hóa sinh (quang hợp, hô hấp), thúc đẩy quá trình sinh trưởng của lộc hoa, quả non, nuôi hoa và quả non phát triển cân đối, ổn định. Cần chú ý thời kỳ ra hoa đậu quả cây rất dễ bị ngộ độc phân bón lá do đó cần chăm sóc dinh dưỡng theo đúng quy trình và nhu cầu cây, không nên lạm dụng các nhóm hóa chất BVTV.

Nguyên nhân thứ hai: Do điều kiện thời tiết bất lợi như mưa axít, sương muối, thời tiết âm u kéo dài dẫn đến suy giảm chức năng sinh lý của hoa, làm giảm tỷ lệ đậu quả, cản trở quá trình hấp thu dinh dưỡng của cây.

Thông thường cây có múi ra hoa đậu quả trùng với thời điểm Miền bắc có mưa phùn ẩm kéo dài, thiếu ánh sáng, sương muối. Trong nước mưa thường có hàm lượng acid nhất định (H⁺). Chính hàm lượng axít dù nhỏ này (tích tiểu thành đại nếu mưa nhiều ngày) làm cho nhóm tế bào vỏ quả bị axít hóa (cháy quả) từ đó quả không thể phát triển tiếp được (đứng quả, không phát triển quả non), sau một thời gian ngắn chúng cũng sẽ bị rụng. Ngoài ra lượng axít trong mưa cũng làm cho Canxi trong tế bào tầng rời giảm mạnh (chúng bị hòa tan). Mà Canxi là một nguyên tố dinh dưỡng trung lượng quan trọng cần bổ sung và không thể thiếu ở thời kỳ ra hoa đậu quả đối với bất kỳ cây ăn quả thân gỗ nào. Theo nhiều nghiên cứu cho thấy thời kỳ cây ra hoa đậu quả canxi thường bị thiếu hụt do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong khi đó canxi có vai trò rất quan trọng với cây ăn quả nói chung (đặc biệt thời kỳ ra hoa đậu quả). Canxi được xem là “chất keo xi măng” kết dính các tế bào với nhau. Canxi làm tăng tính liên kết phần tầng rời cuống quả, giúp hạn chế hiện tượng rụng quả non (cơ bản Canxi sẽ làm dai cuống quả). Tuy nhiên thực tế cho thấy đa số bà con sử dụng phân bón lá có chứa Canxi(Ca), Magie(Mg), Kẽm(Zn) ở dạng ion - dạng muối 2⁺ như: Ca²⁺, Mg²⁺ Zn²⁺. Các dạng này thường bị kết tủa ở dạng không tan ngay trên bề mặt lá do đó cây rất khó hấp thu gây nên hiện tượng thiếu hụt dinh dưỡng cục bộ. Đa số các dạng canxi hiện nay trên thị trường được bán dưới dạng phân bón lá có hỗn hợp với một số thành phần trung, vi lượng khác tuy nhiên các dạng canxi này hầu hết tồn tại dưới dạng ion (dạng muối có chứa Ca²⁺), khi phun qua lá các ion Ca²⁺ này thường bị các acid yếu như acid H₂CO₃ làm kết tủa ở dạng không tan, khó hấp thu (dạng bất động) theo cơ chế sau: Trong không khí luôn tồn tại hơi ẩm (H₂O) và khí CO₂, chúng sẽ kết hợp với nhau tạo thành một acid yếu H₂CO₃. Sau đó  H₂CO₃ lại bị phân ly nhanh thành H⁺ và CO₃^2-.

H₂O + CO₂  = H₂CO₃ (axít)

H₂CO₃ = 2H⁺ (axít) +  CO₃^2-

 

Quá trình trên sẽ tạo ra hệ quả:

Một là vỏ quả non và cuống quả bị acid hóa bởi H⁺ sinh ra từ quá trình trên làm cho quả non bị cháy và rụng.

Hai là chính CO₃^2- sẽ kết hợp với Ca²⁺ tạo ra muối CaCO₃ làm cho cây không hấp thu được canxi do đó cây bị thiếu hụt canxi cục bộ mặc dù bà con vẫn bổ sung Canxi cho cây qua lá nhưng việc làm này hầu như không tạo nên hiệu quả do Canxi đã bị kết tủa ngay trên bề mặt lá theo phương thức sau:

Ca²⁺ + CO₃^2- ==> CaCO₃ (Nếu sử dụng canxi thông thường chúng sẽ bị giữ ở dạng không tan, cây không hấp thu được)

Chốt lại vấn đề: Thời kỳ cây ra hoa đậu quả thường bị thiếu hụt canxi. Trong khi đó bà con vẫn phun phân bón lá có chứa canxi nhưng cây không thể hấp thu được do canxi bị kết tủa ở dạng khó tan.

Vậy làm thế nào để bổ sung Canxi cho cây, tăng cường dai cuống, hạn chế rụng quả non ? Giải pháp tối ưu, hiệu quả ở đây là bà con nên bổ sung dạng Canxi nano phun xen kẽ với dạng Nano Canxi cacbonate. Hai dạng này sẽ bổ sung trực tiếp và gián tiếp một cách liên tục Canxi cho cây, giúp cuống dai hơn. Ưu điểm vượt trội của nano canxi là kích thước hạt vô cùng nhỏ bé, dễ dàng bám trên kẽ lá, ít bị rửa trôi, dễ dàng hấp thu, bổ sung nhanh và kịp thời cho cây, hiệu suất hấp thu nano canxi qua lá nhanh hơn gấp 2-3 lần so với canxi ở dạng truyền thống. Đặc biệt hơn là nano canxi không bị oxy hóa, không bị kết tủa ở dạng khó tan. Ngoài ra nano Canxi cacbonate có vai trò trung hòa mưa axít,   làm giảm tác hại cháy hoa - quả non do mưa axít và sương muối. Nano Canxi cacbonate có kích thước vô cùng nhỏ (kích thước 20-40nm) chúng có khả năng bám dính trên các kẽ lá, tại bề mặt lá chúng sẽ trung hòa hàm lượng axít, hạn chế tác hại của sương muối đồng thời giải phóng khí CO₂ (là nguyên liệu của quá trình quang hợp, nâng cao hiệu suất quang hợp) và giải phóng thêm Ca²⁺ qua đó cung cấp, bổ sung dinh dưỡng canxi dễ tiêu cho cây, làm tăng tính bền vững của tế bào phần tầng rời, chống rụng quả non, thúc quả non phát triển đồng đều. Cơ chế chống mưa axít của nano canxi cacbonat (N-CaCO₃) được mô tả như sau:

Nano-CaCO₃ + H₂CO₃(H⁺) = Ca⁺² (bổ sung canxi) + 2CO₂↑ + H₂O

Như vậy có thể nói nano canxi giúp cây tăng cường quá trình trao đổi chất, bổ sung trực tiếp và liên tục canxi dễ hấp thu cho cây qua đó chống rụng quả sinh lý. Nano canxi cacbonat chống mưa axít, thúc quả lớn nhanh, tăng mẫu mã vỏ quả, hạn chế nứt quả ở giai đoạn cuối.

 

Mưa axít kéo dài, độ ẩm cao, kết hợp nấm khuẩn gây bệnh làm thối rụng hoa và quả non

Nguyên nhân thứ ba: do sâu bệnh hại hoa, quả non gây rụng quả (nấm khuẩn gây bệnh và sâu hại: Bệnh sương mai, thán thư, đốm lá vi khuẩn; nhện đỏ, sâu tơ, sâu xanh..).

Thời kỳ ra hoa đậu quả cây rất mẫn cảm với sâu bệnh hại hoa, quả non (nấm khuẩn gây hại hoa làm thối nhũn hoa, suy giảm sức sống của hạt phấn; sâu cắn cuống làm rụng hoa, quả non..). Vì vậy việc phòng trị sâu bệnh cần phải chủ động và làm trước khi hoa nở rộ mới đạt hiệu quả cao (ngay từ khi sâu bệnh mới phát sinh, phát triển), thời kỳ ra hoa rộ và đậu quả non cần hạn chế phun các loại thuốc BVTV như thuốc trừ sâu, thuốc trừ nhện độc hại. Các loại thuốc BVTV hóa học truyền thống thường làm chậm quá trình phát triển của hoa quả non, gây cháy hoa quả non, gây ngộ độc nếu phun quá liều lượng.

Khuyến cáo chung:

+ Cần chủ động phun phòng trị sớm, trước thời kỳ hoa nở rộ, nên hạn chế được là tốt nhất.

+ Nếu bắt buộc phải phun bà con nên lựa chọn các loại thuốc không độc hại, không gây phản ứng phụ (gây rụng, gây cháy).

Như vậy để hiệu quả phòng trị bệnh cao bà con nên chọn những loại thuốc và chế phẩm an toàn, khuyến cáo đưa ra ở đây là chế phẩm nano bạc đồng plus(1600ppm) kết hợp với nano đồng oxyclorua(25.000ppm). Hai dòng chế phẩm này khi kết hợp với nhau chúng tạo nên sức mạnh tiêu diệt nấm, vi khuẩn hiệu quả và an toàn. Ưu điểm vượt trội của chế phẩm nano bạc đồng plus và nano đồng oxyclorua là có thể sử dụng ở thời kỳ cây ra hoa đậu quả, không làm cháy lá, xoăn lá, không gây rụng quả non như các loại thuốc BVTV hóa học, chúng diệt vi khuẩn và nấm gây bệnh theo một cơ chế đặc biệt mà thuốc BVTV không có được, đặc biệt hơn nữa là Nano bạc đồng và nano đồng Oxyclorua không gây ra hiện tượng kháng thuốc, có thể sử dụng liên tiếp qua nhiều vụ mà không phải thay thuốc. Để hiểu rõ hơn về chế phẩm này mời bà con truy cập website: http://nanobacsuper.com/

Lưu ý chung chăm sóc thời kỳ ra hoa đậu quả: Thời kỳ cây ra hoa, hoa nở rộ thường bị nhiễm sâu bệnh ở tỷ lệ cao do phấn hoa và nhụy hoa giàu dưỡng chất, nếu gặp mưa ẩm thì khả năng phát triển sâu bệnh rất nặng, khó kiểm soát. Do đó bà con cần chủ động phun phòng là chính. Ngoài ra cần lưu ý thời kỳ hoa nở rộ - đậu quả non bà con cần lưu ý ong và côn trùng thường kéo đến hút mật (là điều kiện thuận lợi để hoa thụ phấn - đậu quả), thời kỳ này lượng hạt phấn rơi ra xung quanh chùm hoa rất nhiều và chúng thường rơi trên các cành lộc, lá của chùm (phía dưới hoặc các cành bên cạnh). Các hạt phấn và nhụy cái thường rất giàu axít amin, có cả chất dạng nhờn bám dính trên bề mặt lá, sau 1-2 ngày các chất dinh dưỡng này bị các nhóm nấm bệnh (nấm muội đen, rệp sáp...) kéo đến và phát triển mạnh tạo thành một lớp nấm mốc màu đen, đen nâu do đó bà con cần có biện pháp xử lý để bộ lá sạch hơn và hơn nữa bệnh sẽ không bị lây nhiễm sang chùm quả non sau này (dùng nano bạc đồng phun qua lá sau khi tắt hoa). Trong nhiều trường hợp bà con nhầm lẫn hiện tượng trên với rệp sáp, rệp muội và phun thuốc trừ rệp, thời kỳ quả non các thuốc trừ nhện, trừ rệp nếu phun quá liều lượng có thể gây rụng quả, ngộ độc cây.

 

Chế phẩm thuốc trừ sâu, trừ nhện sinh học có thể phun được thời kỳ ra hoa đậu quả non

Nguyên nhân thứ tư: Do thiếu ẩm hoặc quá thừa ẩm (cần phải duy trì đủ ẩm cho cây, độ ẩm thường xuyên để cây phát triển tốt, bộ rễ hấp thu dinh dưỡng hiệu quả vào khoảng 70-75%).

Thời kỳ ra hoa rộ, đậu quả non và phát triển quả cần cung cấp đủ ẩm cho cây, nếu thiếu ẩm cây lập tức sẽ hình thành tầng rời gây nên hiện tượng rụng quả sinh lý hàng loạt. Hầu như đối với tất cả các loại cây trồng trong thời kỳ ra hoa đậu quả cây đều cần độ ẩm. Cây được cung cấp đủ ẩm sẽ thúc đẩy quá trình thụ phấn, thụ tinh, quá trình nuôi quả non, giảm stress cho cây. Độ ẩm đất nên duy trì khoảng 70-75%. Thông thường thời kỳ ra hoa đậu quả cây cần độ ẩm cao nhất (80%), thời kỳ này nếu thiếu hoặc thừa ẩm sẽ giảm tỷ lệ đậu quả, tăng khả năng rụng hoa và quả non. Thời kỳ cánh hoa rụng (tắt hoa), phát triển quả non (tháng 4-6) độ ẩm cung cấp và duy trì cho cây giảm dần (65-75%). Nếu độ ẩm đất quá thấp khiến cho dinh dưỡng hấp thu qua rễ nuôi các bộ phận trên mặt đất bị giảm sút, lá mỏng vàng không đều, quả non bị rụng. Tuy nhiên nếu thừa ẩm hoặc độ ẩm bão hòa liên tục trong thời kỳ này cũng sẽ gây nên hiện tượng rụng quả sinh lý liên tục, ở một số cây có múi còn gây ra hiện tượng rụng các lá già. Do đó bà con cần thăm vườn liên tục, định kỳ để có các giải pháp tưới tiêu cho phù hợp với từng thời kỳ phát triển của cây (khi độ ẩm bão hòa, đất kém thoát nước sau mưa thường gây ra hiện tượng đất bị thiếu oxi cục bộ, khiến cho bộ rễ bị nghẹt sinh lý, thối rễ...).

Nguyên nhân thứ năm: Do phun thuốc trừ sâu và trừ bệnh không đúng kỹ thuật, phun quá sớm khi hoa vừa tắt cũng có thể gây nên hiện tượng ngộ độc thuốc, cháy quả non...do đó bà con cần chọn lọc các nhóm thuốc không độc hại phun thời kỳ đậu quả non (vừa đảm bảo cây không bị ngộ độc thuốc, không gây ô nhiễm môi trường, không tồn dư các chất độc hại trên quả sau thu hoạch).

Giải pháp kỹ thuật chống rụng hoa và quả non trên bưởi diễn, cam canh:

1 - Thời kỳ phân hóa mầm hoa, nuôi mầm hoa:

Dùng 20ml chế phẩm nano AKH super plus pha với bình 15 lít, phun đều lên tán lá, phun 2 lần liên tiếp, mỗi lần cách nhau 7 ngày.

Công dụng chế phẩm nano AKH super plus: Nuôi mầm hoa phát triển to khỏe mạnh, tăng sức đề kháng, hoa nở đồng đều và tập trung.

 

 

2 - Thời kỳ hoa nở rộ, đậu quả non

Trường hợp 1: Thời kỳ hoa nở không gặp mưa phùn ẩm kéo dài

Một bình 15-20 lít nước pha như sau:

+ Dùng 50-60ml chế phẩm nano bạc đồng plus (trị nấm khuẩn hại hoa quả non).

+ Dùng 20ml chế phẩm Shellac suger(tăng tỷ lệ đậu quả, hạn chế rụng).

+ Dùng 20-30ml chế phẩm nano canxi super(chống rụng quả).

 

Trường hợp 2: Thời kỳ hoa nở gặp mưa phùn ẩm kéo dài

+ Dùng 60-80ml chế phẩm nano bạc đồng plus (trị nấm khuẩn hại hoa quả non).

+ Dùng 30ml chế phẩm Shellac suger(tăng tỷ lệ đậu quả, hạn chế rụng).

+ Dùng 30-40ml chế phẩm nano canxi super(chống rụng quả).

+ Dùng 50ml nano canxi cacbonat (Chống mưa axít).

 

 

3 - Thời kỳ nuôi quả và giữ quả phát triển ổn định

Dùng 40ml nano bạc đồng plus kết hợp với 30ml Shellac suger pha với 20 lít nước phun đều 2 mặt lá, định kỳ 10-15 ngày/lần. Phun 2-3 lần liên tiếp.

Công dụng các chế phẩm chuyên dùng cho bưởi, cam và cây ăn quả nói chung:

+ Chế phẩm Nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua: Phòng và trị bệnh nấm khuẩn gây bệnh hại hoa quả non, lộc hoa theo cách an toàn tuyệt đối cho cây. Thời kỳ ra hoa đậu quả vẫn có thể phun được mà không gây ảnh hưởng đến cây, không gây rụng quả.

+ Chế phẩm Shellac: Hãm lộc đông và tăng tỷ lệ phân hóa mầm hoa khi kết hợp với nano AKH super. Shellac suger làm tăng tỷ lệ đậu quả.

+ Chế phẩm nano AKH super plus: Thúc quả non phát triển ổn định, nuôi quả, thúc lộc hè thu..

+ Chế phẩm nano canxi cacbonat: chống tác hại của mưa acid, phun lúc mưa hiệu quả tăng gấp đôi, bổ sung canxi cho cây, chống rụng hoa quả non(thời kỳ hoa nở rộ nếu gặp mưa nên phun chế phẩm nano canxi cacbonat).

+ Chế phẩm nano canxi: chống rụng hoa và quả non, chống teo cuống, giúp tầng cuống khỏe và dai cuống, hạn chế rụng 80-90% ngay cả trong điều kiện thời tiết bất lợi.

TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO NANOTECH

Tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp:

ThS Phạm Công Khải - Hotline: 0976 804 678 * 01235 99 85 99

Email: nanobacsuper@gmail.com