phamcongkhai1249@gmail.comCây có múi là một nhóm cây ăn quả có giá trị kinh tế cao hiện nay được trồng phổ biến tại nhiều tỉnh thành nước ta. Tuy nhiên trong quá trình sinh trưởng phát triển chúng thường bị nhiễm nhiều loại bệnh do nấm, vi khuẩn và virus gây ra. Có thể kể đến một số nhóm bệnh hại nguy hiểm trên cây có múi như: Bệnh loét cam vi khuẩn, bệnh ghẻ sẹo do nấm, bệnh vàng lá gân xanh Greening, bệnh vàng lá thối rễ, bệnh nấm mốc quả sau thu hoạch...
Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi sẽ trình bày nguyên nhân, đặc điểm phát sinh, giải pháp phòng trị các nhóm bệnh nói trên.
1-Bệnh loét cam do vi khuẩn Xanthomonas Citri Dowson: Đây là một loại bệnh do vi khuẩn gây hại rất nguy hiểm. Bệnh gây hại trên tất cả các bộ phận của cây (lá, quả, cành…). Bệnh tạo ra những vết đốm lá loang nổ bao phủ toàn bộ bề mặt lá, xung quanh có quầng vàng, diệp lục của lá bị phá hủy hoàn toàn làm cho cây không thể quang hợp và duy trì sức sinh trưởng. Cây bị nhiễm loại vi khuẩn này thường còi cọc, chậm phát triển, cành bị khô, dễ gãy.
Triệu chứng bệnh loét cam do vi khuẩn trên lá và quả
Cách phòng trị bệnh loét cam do vi khuẩn bằng chế phẩm nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua
+ Tưới gốc thời kỳ kiến thiết cơ bản (cây mới trồng đến thu hoạch vụ đầu): Dùng 500ml nano Bạc đồng + 500-1000ml nano Đồng oxyclorua pha với 50-100 lít nước tưới cho 50-100 gốc cam. Định kỳ 30-45 ngày/lần. Khi cây bị nhiễm nấm bệnh nặng nên tăng liều lượng sử dụng gấp 1,5-2 lần (7-10 ngày tưới một lần, tưới 2-3 lần liên tiếp để tiêu diệt triệt để nấm khuẩn gây bệnh trên bộ rễ). Lưu ý lượng nước pha trộn với chế phẩm tùy thuộc vào độ ẩm đất, nếu đất đang thừa ẩm thì pha ít nước đi, nếu đất đang thiếu ẩm nên pha tăng lượng nước vừa cung cấp độ ẩm nuôi cây, vừa diệt nấm bệnh.
+ Phun qua lá phòng trị bệnh loét cam vi khuẩn
Phòng bệnh: Dùng 30-50ml nano Bạc đồng plus + 30-50ml nano Đồng oxyclorua loại 29000ppm pha với 10-15 lít nước phun đều 2 mặt lá, phun bao phủ toàn bộ lá. Định kỳ 10-15 ngày/lần (sử dụng cách này phòng bệnh rất hiệu quả, ít tốn kém).
Trị bệnh (thời kỳ cây bị nhiễm bệnh, đã xuất hiện triệu chứng bệnh): Dùng 500-1000ml nano bạc đồng super pha với 500-1000ml nano đồng oxyclorua pha với 100-150 lít nước phun đều 2 mặt lá. Định kỳ 5-7 ngày phun một lần, thông thường phun 2-3 lần bệnh sẽ khỏi. Vết bệnh trên các lá bệnh bị cô lại, không có khả năng lây lan sang các chồi lộc khác(khống chế bệnh không cho lan sang quả).
Kết hợp phun thuốc sừ sâu tiêu diệt sâu đục thân, sâu vẽ bùa, rầy chổng cánh, rệp sáp, rệp muội và nhện đỏ...
Chế phẩm nano bạc đồng plus và nano đồng oxyclorua chuyên dùng đặc trị bệnh trên cây ăn quả
Nano Bạc đồng super thế hệ mới 2019 có khả năng diệt nấm khuẩn mạnh, chống kháng thuốc, hạn chế tái nhiễm bệnh (có tác động cộng hưởng của nano Titan - nâng cao hiệu lực diệt nấm khuẩn, ức chế virus gây bệnh)
2-Bệnh ghẻ sẹo do nấm Elsinoe fawcetti: Bệnh ghẻ sẹo gây hại trên tất cả các bộ phận của cây, bệnh thường phát sinh sớm ở các bộ phận còn non: lộc non, lá non, quả non…
Biểu hiện bệnh trên lá: Trên lá non khi bệnh mới phát sinh vết bệnh có dạng chấm nhỏ (mụn nhỏ li ti) màu vàng trong hơi nổi gờ, hầu hết ở các vết bệnh rất ít thấy xuất hiện quầng vàng xung quanh vết bệnh (khác với bệnh loét do vi khuẩn Xanthomonas Citri thường xuất hiện quầng vàng xung quanh vết bệnh). Lúc đầu bệnh chỉ xuất hiện ở một mặt lá thường là ở mặt dưới lá. Khi bệnh phát triển mạnh vết bệnh thường có dạng những khối u (mụn to) nổi lên trên mặt lá, mặt dưới lõm vào. Vết bệnh có thể nằm riêng rẽ hoặc liên kết với nhau thành những khối vết bệnh liên tiếp có diện tích lớn hơn làm cho phiến lá bị biến dạng, co dúm hoặc nhăn nheo, lá nhỏ hẹp, kém phát triển, làm giảm hiệu suất quang hợp của cây. Các vết bệnh sẹo thường ít khi thấy quầng vàng xung quanh vết bệnh.
Biểu hiện bệnh trên cành: vết bệnh thường to hơn trên lá, các vết bệnh cũng có biểu hiện lồi lên nằm rời rạc hoặc liên kết với nhau làm cành khô chết, nhiều trường hợp bệnh còn thúc đẩy quá trình hình thành chồi nách.
Biểu hiện bệnh trên hoa: Bệnh xuất hiện trên bầu hoa, vết bệnh lồi lên có màu xanh nhạt hoặc xanh xám, dạng bất định và làm cho hoa rụng hàng loạt.
Biểu hiện bệnh trên quả: Thường phát sinh mạnh trên quả non, vết bệnh nổi gờ sần sùi hình chóp nhọn, màu vàng nâu, sau vết bệnh hóa bần khô lại có màu nâu sẫm đến nâu xám. Vết bệnh nằm rải rác hoặc liên kết với nhau thành từng đám. Quả bị bệnh thường phát triển chậm, vỏ dày, méo mó, dị dạng, hầu như không có “nước”, dinh dưỡng trong thịt quả nghèo nàn, quả chất lượng kém.
Cách phòng trị bệnh loét cam do vi khuẩn bằng chế phẩm nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua:
Phòng bệnh: Dùng 30-50ml nano Bạc đồng + 30-50ml nano Đồng oxyclorua pha với 10-15 lít nước phun đều 2 mặt lá, phun bao phủ toàn bộ lá. Định kỳ 10-15 ngày/lần (sử dụng cách này phòng bệnh rất hiệu quả, ít tốn kém).
Trị bệnh (thời kỳ cây bị nhiễm bệnh, đã xuất hiện triệu chứng bệnh): Dùng 500-1000ml nano bạc đồng pha với 500-1000ml nano đồng oxyclorua pha với 80-120 lít nước phun đều 2 mặt lá. Định kỳ 5-7 ngày phun một lần, thông thường phun 2-3 lần bệnh sẽ khỏi. Vết bệnh trên các lá bệnh bị cô lại, không có khả năng lây lan sang các chồi lộc khác.
Kết hợp phun thuốc sừ sâu sinh học tinh dầu tỏi, chế phẩm AKH SUPER500T: Tiêu diệt sâu đục thân, sâu vẽ bùa, rầy chổng cánh, rệp sáp, rệp muội và nhện đỏ.
3- Bệnh vàng lá gân xanh Greening Liberobacter asiaticum gây ra:
Trên cành, lá: có triệu chứng đốm vàng, thịt lá biến vàng, ven gân lá còn giữ màu xanh lục, gân nổi, lá nhỏ hẹp, thô cứng, cong, cành lộc ngắn, lá rụng sớm, cành khô dần, cây chết hàng loạt nếu bệnh phát triển mạnh.
Trên quả: Quả nhỏ, mẫu mã xấu, rối loạn các chức năng sinh lý và dinh dưỡng nên quả phát triển dị dạng, không cân đối.
Trên bộ rễ: Vi khuẩn xâm nhiễm vào rễ gây thối rễ, đa phần rễ tơ bị thối hỏng, nên khả năng hấp thu dinh dưỡng và nước rất kém do đó quả nhiễm bệnh thường khô và dị dạng.
Cách phòng trị bệnh vàng lá gân xanh Greening:
Phòng bệnh: Dùng 50-70ml nano Bạc đồng + 50-70ml nano Đồng oxyclorua pha với 10-15 lít nước phun đều 2 mặt lá, phun bao phủ toàn bộ lá. Định kỳ 10-15 ngày/lần (sử dụng cách này phòng bệnh rất hiệu quả, ít tốn kém).
Trị bệnh (thời kỳ cây bị nhiễm bệnh, đã xuất hiện triệu chứng bệnh): Dùng 500-1000ml nano bạc đồng pha với 500-1000ml nano đồng oxyclorua pha với 80-100 lít nước phun đều 2 mặt lá. Định kỳ 5-7 ngày phun một lần.
Kết hợp phun thuốc sừ sâu sinh học tinh dầu tỏi, chế phẩm AKH SUPER500T: Tiêu diệt sâu đục thân, sâu vẽ bùa, rầy chổng cánh, rệp sáp, rệp muội và nhện đỏ.
4- Bệnh vàng lá thối rễ do nấm Phytophthora sp. và nấm Fusarium sp.
(Bệnh vàng lá thối rễ chủ yếu gây hại nặng trên cam, quýt, chanh. Trong các giống cam thì cam đường bị nhiễm nặng nhất sau đó đến cam lòng vàng, cam valencia, cam vinh, cam cara..)
Bệnh vàng lá thối rễ làm cho cây sinh trưởng, phát triển chậm, lá vàng, nhỏ hẹp. Bộ rễ bị thối, kém phát triển. Quả nhỏ, thường bị rụng, nứt, khô, chất lượng quả giảm sút nghiêm trọng.
Triệu chứng bệnh vàng lá thối rễ:
Trên lá: lá bị vàng không đồng đều, lúc đầu lá nhỏ hẹp, vàng cả phiến lá và gân lá. Thường thì các lá già ở phía dưới gốc có xu hướng bị vàng trước và dễ bị rụng.
Trên bộ rễ: Các phần rễ ở ngoài cùng, rễ tơ, rễ non bị nhiễm bệnh trước do đó chúng bị thối trước sau đó lan dần vào các dễ chính. Phần vỏ rễ bị thối nhũn hơi có mùi hôi, phần bị thối dễ bị tuột ra khỏi phần gỗ. Khi rễ bị thối chúng không thể thực hiện chức năng sinh lý là hút nước và muối khoáng để nuôi các bộ phận trên mặt đất cho nên khi cây bị nhiễm bệnh thường lá bị vàng, nhỏ, bị rụng sau một thời gian.
Triệu chứng bệnh vàng lá thối rễ trên cam đường canh và cam lòng vàng
Cách phòng trị bệnh vàng lá thối rễ:
+ Thiết kế vườn sao cho dễ tưới tiêu nước khi mưa hoặc khô hạn, không để vườn quá thừa ẩm.
+ Những cây bị bệnh nặng không thể cứu chữa cần loại bỏ sớm và tiến hành phun các chế phẩm thuốc khử nấm khuẩn, tuyến trùng gây bệnh.
+ Tại những thời điểm thực hiện các biện pháp tác động cơ giới (cắt tỉa tạo tán, cuốc chặt rễ) cần tiến hành phun thuốc trị nấm khuẩn ngay sau khi thực hiện các thao tác cắt tỉa, chặt rễ…
+ Sử dụng các chế phẩm sinh học có nguồn gốc hữu cơ trong quá trình chăm sóc (phun qua lá, tưới gốc, bổ sung cân đối kịp thời dinh dưỡng cho cây).
+ Tăng cường dùng phân hữu cơ có ủ nấm đối kháng Trichoderma bón cho cây 1 năm ít nhất 2 lần vào thời điểm thích hợp. Có thể kết hợp sử dụng nấm đối kháng tưới gốc cho cây mỗi vụ 2-3 lần vào đầu và giữa vụ.
+ Biện pháp phòng và trị hữu hiệu nhất đối với cam đường là sử dụng các chế phẩm nano bạc đồng suơer 2300ppm kết hợp với chế phẩm nano đồng oxyclorua 29.000ppm phun qua lá và kết hợp tưới gốc.
Cách sử dụng chế phẩm nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua phòng trị bệnh vàng lá thối rễ như sau:
Phun qua lá: Dùng 50ml nano bạc đồng super + 50ml nano oxyclorua đồng pha với 10-20 lít nước phun đều 2 mặt lá. Thời kỳ cây bị bệnh có thể tăng liều lượng gấp đối.
Tưới gốc: Dùng 500ml nano Bạc đồng super + 500-1000ml nano Đồng oxyclorua pha với 40-80 lít nước tưới cho 10-30 gốc cam (tùy mức độ bệnh nặng nhẹ). Định kỳ 10-15 ngày/lần hoặc tưới ít nhất 3-5 lần/vụ. Khi cây bị nhiễm nấm bệnh nặng nên tăng liều lượng sử dụng gấp 1,5-2 lần(3-6 ngày tưới một lần, tưới 2-3 lần liên tiếp để tiêu diệt triệt để nấm khuẩn gây bệnh trên bộ rễ).
5-Bệnh xì gôm chảy mủ gốc, thân cành hại cam bưởi do nấm Phytophthora parasitica và Phytophthora citrophthora
+ Biểu hiện bệnh trên lá: lá vàng nhỏ không đều, mất màu xanh của diệp lục, gân lá cũng không còn màu xanh, cây còi cọc chậm phát triển.
+ Trên thân, cành: Khi mới phát sinh vết bệnh thường bị sũng nước (phần sát gốc), sau đó thối nâu có thể ăn sâu cả vào gỗ và có mùi hôi khó chịu. Khi bệnh nặng vết bệnh phát triển xung quanh phần gốc và có thể lan lên cành cấp 1. Tại các vết bệnh xuất hiện các dịch nhựa màu vàng (do nấm hại các tế bào vỏ cây làm chúng mất nước và thối nhũn tạo ra dịch nhầy màu vàng). Sau một thời gian dịch vàng này mất nước (bị khô một phần) tạo ra một loại dịch dạng gel có màu vàng sẫm dẻo trông giống như gôm vì thế một số nơi còn gọi là bệnh xì gôm, chảy mủ. Trong nhiều trường hợp bệnh phát sinh tại cổ rễ rồi lan xuống các chế chính, làm cho các rễ tơ không phát triển được, khiến cho cây còi cọc, khi bệnh lây lan toàn bộ rễ hầu hết các cây này không thể cứu chữa và chúng thường chết lụi dần.
Cách phòng trị bệnh xì gôm chảy mủ gốc, thân cành:
Khi thấy triệu chứng bệnh ở gốc (xì gôm, chảy nhựa mủ) tức là bệnh đã phát triển tương đối mạnh, lúc này phần vỏ cây và gỗ phía trong đã bị gây hại. Do đó bà con cần tiến hành triển khai đồng bộ các biện pháp chăm sóc riêng cho những cây bị bệnh:
+ Trong trường hợp bệnh nặng, ngừng ngay các công việc bón phân nuôi hoa, quả (nếu cây đang trong thời kỳ ra hoa đậu quả, nuôi quả). Viện bón phân qua lá hoặc rễ lúc này chỉ làm tình trạng bệnh trở lên phức tạp hơn. Nếu bệnh nhẹ, cây còn sức sinh trưởng nên chọn các loại phân hữu cơ sinh học, bón lượng ít, chia theo từng giai đoạn để bón.
+ Tại những phần vỏ cây bị bệnh bà con tiến hành các bước xử lý sau đây:
Bước 1: dùng dụng cụ chuyên dụng chà xát, cạo sạch lớp vỏ đã bị bệnh (làm sạch bề mặt vỏ cây). Phơi nắng cho khô, trong trường hợp nếu thời tiết bất lợi (không nắng, mưa ẩm kéo dài, cây bị bệnh nặng) cần xử lý ngay phải dùng khăn khô lau sạch nước, hoặc cây gậy nhỏ một đầu quấn vải khô có thẩm dầu (tạo thành ngọn đuốc nhỏ) đốt và hơ nhẹ vết bệnh cho khô kiệt nước và sạch ẩm (những phần vỏ cây khô vừa cạo, có vết sần sùi có thể đốt cháy ở mức độ tương đối).
Bước 2 (Rất quan trọng): Dùng chế phẩm Nano bạc đồng super nồng độ 2300ppm kết hợp với chế phẩm nano đồng oxyclorua nồng độ 29.000ppm. Nano bạc đồng có chứa các hạt nano bạc-đồng kích thước siêu nhỏ có khả năng thẩm thấu nhanh vào bên trong vỏ libe của cây sau đó nano Ag-Cu diệt nấm Phytophthora sp. gây bệnh xì gôm chảy nhựa mủ. Cụ thể liệu trình thực hiện như sau:
Ngày thứ nhất: Dùng 500ml chế phẩm nano Oxyclorua đồng pha loãng với 2-4 lít nước quét trực tiếp lên vết bệnh, một ngày 2 lần vào sáng/chiều (bệnh nhẹ có thể xử lý ngày một lần).
Ngày thứ hai: Dùng 500ml chế phẩm nano hợp kim bạc đồng super 2300ppm pha loãng với 3-5 lít nước quét trực tiếp lên vết bệnh, quét ngày 2 lần vào sáng/chiều như trên.
Ngày thứ ba: Làm giống ngày thứ nhất
Ngày thứ tư: Làm giống ngày thứ hai
Trị bệnh xì gôm chảy mủ trên thân gốc bưởi ứng dụng công nghệ nano
Cứ như vậy làm liên tiếp và so le theo công thức trên liên tục trong 5-10 ngày. Trước mỗi lần quét thuốc lại dùng khăn lau khô vết bệnh. Thực hiện đúng như quy trình trên hầu hết các trường hợp bị bệnh xì gôm, chảy mủ đều khỏi.
Lưu ý: Trong quá trình sử dụng chế phẩm nano Bạc đồng và nano Oxyclorua đồng nên bổ sung thêm chế phẩm AKH SUPER500 để tăng khả năng diệt nấm bệnh (hiệu quả triệt để, tránh tái nhiễm bệnh).
Yêu cầu kỹ thuật:
+ Trước khi quét chế phẩm nano Oxyclorua đồng và nano bạc đồng hãy đảm bảo rằng vết bệnh được lau khô, không ẩm.
+ Vết bệnh trong quá trình xử lý phải thông thoáng, không được bưng kín. Rất nhiều bà con trong quá trình xử lý vết bệnh đã dùng vôi và đồng (thuốc bordeaux) quét lên thân cây tạo thành những lớp(mảng) thuốc dày đặc, ban đầu sau khi xử lý không thấy chảy nhựa mủ tưởng như đã khỏi tuy nhiên việc quét lớp thuốc dày chỉ làm ngưng chảy nhựa mủ ra bề mặt vỏ cây từ 1-2 ngày tạm thời, thực chất bên trong nấm bệnh vẫn “âm thầm” phát triển. Sau nhiều ngày bệnh vẫn phát triển và đùn ra những dịch mủ dạng gel ngay trên bề mặt vỏ cây mặc dù vẫn quét thuốc bordeaux đều đặn. Các lớp thuốc dày đặc càng khiến cho các lớp quét thuốc sau không thấm được trực tiếp vào bên phía trong thân cây.
Sai lầm cơ bản khi nhà vườn Dùng vôi, phèn xanh quét lên thân gốc bị bệnh xì gôm chảy mủ chỉ được 1 thời gian ngắn, bệnh tái phát trở lại, hơn nữa vôi bám lên thân cây gây khó khăn cho các thuốc khác khi quét lên vết bệnh.
TƯ VẤN KT: THS PHẠM CÔNG KHẢI 0976 804 678
6-Bệnh mốc xanh, mốc lục hại quả do nấm Penicillium italicum Wehmer và Penicillium digitatum Sacc.
Bệnh mốc xanh mốc lục chỉ hại quả, vết bệnh thường xuất hiện ở núm quả hoặc trên các vết sây sát trên vỏ quả. Nấm bệnh xâm nhiễm qua vỏ quả gây ra hiện tượng thối trước và sau thu hoạch 5-7 ngày. Khi mới phát sinh, lúc đầu vết bệnh chỉ là những đốm nhỏ hình tròn mọng nước có màu vàng nâu (nhìn kỹ mới thấy), sau bệnh phát triển mạnh tạo thành những vết hình tròn to loang rộng, hơi lõm xuống, mô bệnh bị thối nhũn hoàn toàn, đôi khí có mùi hôi khó chịu. Khi bệnh nhiễm bệnh nặng quả thối rất nhanh và có khả năng lây lan mạnh. Trên vết bệnh ở vỏ quả có 2 lớp nấm 2 màu xanh lam và xanh lục xen kẽ nhau nên người ta gọi là bệnh nấm mốc xanh, nấm mốc lục.
Cách phòng trị bệnh thối quả do nấm mốc xanh, mốc lục:
Trước thu hoạch 10-15 ngày: Dùng 50-100ml nano Bạc đồng + 50-100ml nano Đồng oxyclorua pha với 10-20 lít nước tưới phun đều lên tán lá, tuy nhiên cần tập trung vào quả. Phun 2 lần liên tiếp, mỗi lần cách nhau 3-5 ngày.
Sử dụng nano bạc bảo quản quả sau thu hoạch: Dùng 200ml nano bạc pha với 20 lít nước phun đều lên quả sau thu hoạch (chống nhiễm nấm khuẩn xâm nhiễm vỏ quả).
Công dụng cơ bản của chế phẩm nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua:
Chế phẩm nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua được sản xuất theo công nghệ nano tiên tiến, không độc hại, khi sử dụng không cần thời gian cách ly.
+ Chế phẩm nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua có khả năng diệt nấm, vi khuẩn và virus triệt để, không gây ra tình trạng kháng thuốc, có thể sử dụng định kỳ và thường xuyên liên tục theo các thời kỳ sinh trưởng và phát triển của cây mà không cần thay thuốc. Khác với thuốc BVTV hóa học chế phẩm nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua không làm chai đất, không ảnh hưởng đến sinh trưởng của bộ rễ đặc biệt còn tạo điều kiện thuận lợi cho bộ rễ tôm phát triển mạnh, tăng cường khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng từ đất.
+ Nano bạc đồng khi sử dụng phun qua lá ngoài việc tiêu diệt nấm khuẩn gây bệnh chúng còn có vai trò rất quan trọng đó là làm tăng hiệu suất hấp thu ánh sáng từ đó gián tiếp làm giảm khả năng nhiễm sâu bệnh một cách tự nhiên cho cây trồng. Ngoài ra khi bộ lá hấp thụ ánh sáng tốt sẽ làm tăng hiệu suất của hoạt động quang hợp qua đó tăng cường vận chuyển tích lũy các chất hữu cơ dự trữ về quả, làm quả ngọt hơn, mẫu mã đẹp hơn.
+ Khi sử dụng chế phẩm nano bạc đồng và nano đồng oxyclorua quá liều lượng không gây tác dụng phụ như: không làm cháy xoăn lá, không làm rụng hoa, quả non. Đặc biệt kết hợp sử dụng nano bạc đồng với nano canxicacbonate sẽ có tác dụng phòng trị bệnh và chống mưa axít cho hoa và quả non qua đó hạn chế rụng quả sinh lý.
Tham khảo thêm công dụng của chế phẩm nano bạc đồng, nano đồng oxyclorua tại link website sau đây:
TRUNG TÂM PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO NANOTECH
Tư vấn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp:
ThS Phạm Công Khải - Hotline: 0976 804 678 * 0835 99 85 99
Email: nanobacsuper@gmail.com
